Dergi 128

232

Mülkiyetin Teminat Amacıyla İnançlı İşlemle Devri

1- İNANÇLI İŞLEM KAVRAMI, YAPILMA NEDENLERİ, FAYDA

VE SAKINCALARI

I. Genel Olarak

İnançlı işlem Türk Borçlar Kanunu’nda düzenlenmeyen ancak

varlığı doktrin ve uygulamada kabul edilen bir kavramdır.

İnançlı

işlem, taraflar arasında karşılıklı güven esasına dayanılarak yapılan

ve öngörülen koşulların ileride gerçekleşmesi halinde, bu anlaşmaya

uygun hareket yükümlülüğü doğuran bir işlemdir.

TBK md. 26 (EBK

İnançlı işlem kavramı, Alman ve İsviçre hukuku mevzuatlarında da açıkça hük-

me bağlanmamış olmasına rağmen, gerek doktrince gerek yüksek mahkeme-

ce varlığı kabul görmektedir. İsviçre hukukunda inançlı işlem “fiduziarisches

Rechtsgeschäft” veya “Treuhand” kavramları ile ifade edilmektedir. Bununla

birlikte, gerek yabancı hukukta gerek Türk hukukunda inançlı işlem kavramının

açıkça mevzuatta düzenlenmemiş olması sebebiyle, doktrinde söz konusu kav-

ramın tanımı üzerinde bir tartışma vardır. Ayrıntılı bilgi için bkz. Ahu Ayanoğlu

Moralı, Mülkiyet Hakkının Teminat Amaçlı Devrine Yönelik İnançlı İşlemler, Ya-

yımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul 2006, s. 13-16; Hüseyin Altaş/Leyla Müjde

Kurt, ‘İnançlı İşlemler’,

İÜHFD

, Malatya 2011,

C.II

, S.2, s. 2; Şirin Aydıncık, ‘Bir

İnançlı İşlem Türü Olarak Alacağın Teminat Amacıyla Temliki’,

İÜHFM

, İstan-

bul 2006, C. LXIV, S.1, s. 131; Rolf Keller, Das fiduziarische Rechtsgeschäft im

schweizerischen Zivilrecht, Bern 1944, s. 1; Max Ehrenzeller, Die Simulation von

Vertragen nach schweizerischem Recht, Zürich 1951, s. 43; Fritz Ammann, Treu-

hand und Grundbuch, Zürich 1946, s. 15 vd; Berner Kommentar, Das Obligatio-

nenrecht, Band VI, Allgemeine Bestimmungen, 1.Teilband, Allgemeine Einletiung

in das schweizerische Obligationenrecht und Kommentar zu Art.1-18, Erläutert

von Ernst A.Krammer und Brunı Schmidin, Bern 1986, OR Art. 18 Rn 122; Bern-

hard Berger, Allgemeines Schuldrecht, Bern 2008, s. 96 ff.; Ingeborg Schwenzer,

Schweizerisches Obligationenrecht Allgemeiner Teil, Bern 2009, s. 227; BGer,

9C_417/2010

(www.swisslex.com

, erişim tarihi: 01.10.2016); Ergun Özsunay,

Türk Hukukunda ve Mukayeseli Hukukta İnançlı Muameleler, İstanbul 1968, s.

1-2; Gülay Öztürk, İnançlı İşlemler, Ankara 1988, s. 21; Eraslan Özkaya, İnançlı İş-

lem ve Muvazaa Davaları, B.5, Ankara 2013, s. 29 vd, 135, 136; Özgür Güvenç, Ta-

şınmazların İnançlı İşlemle Devri, Ankara 2014, s. 26-27; Kemal Oğuzman/Turgut

Öz, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C.I, B.14, İstanbul 2016, s. 133-134; Pierre

Tercier/Pascal Pichonnaz/Murat Develioğlu, Borçlar Hukuku Genel Hükümler,

İstanbul 2016, s. 281 vd; Lale Sirmen, Eşya Hukuku, B.4, Ankara 2016, s. 322-324;

Gökhan Antalya, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C.I, İstanbul 2012, s. 210 vd;

Necip Kocayusufpaşaoğlu /Hüseyin Hatemi/Rona Serozan/Abdülkadir Arpacı,

Borçlar Hukukuna Giriş, Hukuki İşlem Sözleşme, B.5, İstanbul 2010, s. 363 vd;

Kemal Dayınlarlı, Borçlar Kanunu’na Göre Alacağın Temliki, B.3, Ankara 2008, s.

128 vd; Ali Şafak, Teminat Amaçlı Alacağın Temliki, İstanbul 2011, s. 24 vd; HGK,

05.10.2016 T., 2014/14-1243 E., 2016/958 K; HGK, 28.01.2015 T, 2014/1-1340 E.,

2015/794 K.; HGK, 2.04.2014 T, 2013/13-671 E., 2014/441

(www.kazancı.com.tr,

erişim tarihi: 10.10.2016); ayrıca Yargıtay Kararları için bkz Turgut Uygur, Açıkla-

malı İçtihatlı Borçlar Kanunu, C.I, Giriş m. 1-40, Ankara 2003, s. 914 vd.

Ahmet Kılıçoğlu, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, B.20, Ankara 2016, sh. 196.