236 / 545
235
TBB Dergisi 2017 (128)
Şafak PARLAK BÖRÜ
B. Alacaklılardan Mal Kaçırmak Amacıyla Yapılan İnançlı
İşlemler
Alacaklılarının takibine uğrama tehdidiyle karşı karşıya olan,
alacaklıları cebri icra yolunu denediklerinde haczedilebilecek bir
malı olmamasını isteyen kötü niyetli borçlular da inançlı işlem yo-
luyla bu amaçlarını gerçekleştirmek isteyebilirler. Bunun için malla-
rını güvendikleri bir kişiye inançlı olarak devrederler; tehlike geçtik-
ten sonra ise devralan kişi inanç anlaşması gereğince devraldığı şeyi
inanana iade eder. Bu noktada inançlı işlemlerle muvazaalı işlemler
çok defa iç içe geçmektedir. Doktrinde bir görüş
14
bu işlemleri inançlı
işlem olarak nitelendirirken, bir diğer görüş
15
muvazaalı devir kap-
samında değerlendirmektedir. Örneğin, borçlunun iktisap ettiği bir
şeye alacaklının el atmasını önlemek için, kazandırmanın borçlu lehi-
ne inançlı olarak bir başkasına, örneğin eşine yapıldığı haller alacak-
lılardan mal kaçırmak amacıyla yapılan işlemlerdir. Burada somut
olay çerçevesinde değerlendirmeye gitmek, yapılan devir işleminin
muvazaalı mı yoksa inançlı işlem mi olduğunu tespit edebilmek için
tarafların gerçek iradelerine ve yapılan işlemin niteliğine bakmak ge-
rekir. Devir gerçekten istenmiş, mallar devralanın hakimiyet alanına
bırakılarak, kendisine idare ve tasarruf yetkisi de tanınmışsa, inançlı
bir işlem yapılmış olduğu kabul edilmelidir. Aksi takdirde öncelikle
tarafların gerçek iradelerinden söz edilemeyeceği için muvazaalı bir
işlem söz konusu olacaktır.
16
Yargıtay da
17
“Sözleşmelerin yorumlan-
masında kullanılan deyim ve adlara bakılmayarak, tarafların gerçek
ve müşterek amaçlarını aramak gerekir” diyerek bu yönde kararlar
vermektedir.
14
Andreas Von Tuhr, Borçlar Hukukunun Umumi Kısmı, C.1-2, (çev. Cevat Edege),
Ankara 1983, s.201.
15
Turhan Esener, Türk Hususi Hukukunda Muvazaalı Muameleler, Hukuki Mahi-
yeti-Hüküm ve Neticeleri- İtimada Müstenit Muamelelerle Mukayesesi, Kanun
İhtilafları, İstanbul 1956, s. 170-171; Yung, s. 333 vd; Postacıoğlu, s. 1028-1030; Uy-
gur, s. 176; Güvenç, s. 32.
16
Öztürk, s.36.
17
1.HD,28.05.2013 T., 2013/5272 E., 2013/8686
(www.kazancı.com.tr,erişim tarihi:
01.10.2016);
14.HD,18.5.1982 T., E.2485, K.3186,
(www.kazancı.com.tr, erişim
tarihi: 01.10.2016).