311 / 545
310
Ticari Kredilerde Temerrüt Faizi Oranının Sözleşme Eliyle Bankaların İnisiyatifine ...
rastlanılan ve bu çalışmada ele alınan sorun ise daha dar (ticari kredi-
lerle sınırlı) bir alanda ancak daha nitelikli bir biçimde faiz oranının
belirlenmesinin kredi veren bankaya bırakılmasıdır.
Burada ele alacağımız kredi sözleşmesi tipi ticari olduğundan ih-
tilafın tarafları da finans sermayesi (banka) ile irili-ufaklı diğer (tica-
ri-sanayi) sermaye gruplarıdır. Keza geçmişteki tartışmalardan farklı
olmak üzere, sorunun odak noktası sözleşme süresince uygulanacak
akdi faizin değil, temerrüt faizinin belirlenmesinin bankaya bırakıl-
masıdır.
Genel kredi sözleşmesi, birden çok (nakdi-gayri nakdi) kredi tipi-
ni kapsayacak, birden çok kredi sözleşmesi için bir çerçeve sözleşme
niteliği taşıyacak şekilde ve belirsiz bir süre için yapılmaktadır. Belir-
siz süreli niteliği nedeniyle, verilmesi muhtemel krediler için belirli
bir faiz oranını içermemesi de doğaldır. Bununla beraber faiz oranına
ilişkin genel-geçer kurallar ve/veya faiz hesaplama ölçütleri içerebi-
lirler. Örneğin temerrüt faizinin Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası
(TCMB) tarafından uygulanan avans faiz oranına ya da sözleşmenin
(akdi) faiz oranına belirli bir puan eklenerek belirleyeceğini düzenle-
yen sözleşmelerin kural olarak hukuka aykırı bir yanları yoktur.
Gerçekten faiz oranını TCMB tarafından açıklanacak verilere en-
deksleneceği (avans faiz oranı + x puan) birinci ihtimal, uygulanacak
temerrüt faizi sözleşmenin yapıldığı sırada net olarak bilinemese de
en azından sözleşmeye taraf olmayan TCMB verilerinin esas alınacak
olması nedeniyle objektif bir sonuç doğurur. Sözleşmenin her iki ta-
rafı için de aynı belirlilikte olan böyle bir düzenlemenin taraflardan
birini diğerine üstün kıldığından da bahsedilemez. İkinci ihtimal olan
temerrüt faizinin, sözleşme faizinin (akdi faiz) üzerine eklenecek belli
bir orana göre hesaplanması da (akdi faiz oranı + x puan), tamamen
öngörülebilir bir sonuç yaratmakta, böyle bir hesaplama yönteminin,
eklenecek oranın fahiş olması ihtimali dışında, hukuka aykırı bir nite-
lik taşıması mümkün bulunmamaktadır.
Aynı şekilde belirsiz süreli olarak girilen kredi kartı ya da (gün-
delik hayatta ek hesap olarak bilinen) kredili mevduat hesabı ilişkisi
de dönemsel nitelikli olduğundan, her bir dönem sonunda bankanın
izleyen dönem için (geleceğe etkili olarak) tek taraflı faiz artırımında