43 / 545
42
Türk Hukukunda Siyasi Haklar ve Siyasi Hakların Kullanılmasının Engellenmesi Suçu
de, bir haktır.
2
Fakat bütün haklar, hürriyet değildir.
3
Bu bakımdan
hürriyet, kişinin bir şeyi yapmaya veya yapmamaya yahut belirli bir
davranışı sergileyip sergilememeye kendi hür iradesiyle karar vermesi
ve kararın gereklerini yerine getirirken başkaları tarafından engellen-
memesidir.
4
Burada önemli olan husus, kişinin hürriyet alanının sınır-
larının başkalarının sınırlarıyla çakışmamasıdır.
İnsan hakları, kişilerin başka hiçbir ayrım gözetilmeksizin sadece
insan olmaları sebebiyle sahip oldukları haklardır.
5
İnsan hakkı kav-
ramı çok yönlü ve oldukça geniş bir kavramdır. Bir yönü ile kişilerin
haklarının devlet gücü karşısında korunması gerekliliğini içerirken;
diğer bir yönü ile çok boyutlu olan insan kişiliğinin geliştirilmesine
katkı sağlamayı gerektirmektedir.
6
Kamu hürriyetleri, insan haklarının devlet tarafından tanınmış ve
pozitif hukuka dâhil edilen bölümünü ifade eder.
7
Bu haklar herkese
(kamuya) karşı tanınmıştır ve anayasa, kanun gibi hukuki düzenleme-
lerde ele alınmaktadır.
Temel hak ve hürriyetler ise yukarıda açıkladığımız dört kavramın
(hak, hürriyet, insan hakları, kamu hürriyetleri) aynı noktada kesiştiği
çatı kavramdır. Temel hak ve hürriyetler terimi, uluslararası sözleşme-
ler ve demokratik anayasalar başta olmak üzere hukuki düzenlemeler
tarafından korunan ve tanınan hak ve hürriyetleri ifade eder.
Siyasal ya da siyasi haklar temel hak ve hürriyetlerin bir bölümü-
nü oluşturur. Siyasi hakların yeri ve önemini daha iyi anlayabilmek
için temel hak ve hürriyetlerin hukuk düzenlerindeki sınıflandırılma-
sını ele alacağız.
2
Ahmet Mumcu/Elif Küzeci, İnsan Hakları ve Kamu Özgürlükleri, Turhan Kitabe-
vi, 6. Baskı, Ankara, 2012, s. 10.
3
İbrahim Ö. Kaboğlu, Özgürlükler Hukuku 1 İnsan Hakları Genel Kuramına Giriş,
İmge Kitabevi, 7. Baskı, Ankara, 2013, s. 13.
4
Yavuz Atar, Türk Anayasa Hukuku,
s. 111; İbrahim Ö. Kaboğlu, Özgürlükler Hu-
kuku 1 İnsan Hakları Genel Kuramına Giriş, s. 13.
5
Mustafa Erdoğan, Anayasa Hukuku, Orion Kitabevi, 7. Baskı, Ankara, 2011, s. 53.
6
Şeref Gözübüyük, Anayasa Hukuku, Turhan Kitabevi, 19. Bası, Ankara, 2013, s.
302.
7
Münci Kapani, Kamu Hürriyetleri, Yetkin Yayınları, 7. Baskı, Ankara, 2013, s. 14.