498 / 545
497
TBB Dergisi 2017 (128)
Fatih KESKİN
açısından kimin hangi politik karardan sorumlu olduğu ve hangi düz-
lemde kararların alındığı tanımlanamamaktadır. Böylelikle liberal de-
mokasi açısından merkezi unsur olan iktidarın parlamento tarafından
denetlenmesi kaldırılmaktadır.
41
5 YILDIZ HAREKETİ- ALTERNATİF POLİTİK MODEL?
“The Civic Culture” (1963) başlıklı çalışmalarında Gabriel Almond
ve Sidney Verba ABD, İngiltere, Meksiko ve Almanya dışında İtalya’yı
da ele almış, ülkenin politik kültürünü endüstriyel kuzeyle tarımsal
güney arasındaki karakteristik oluşturduğunu saptamışlardır
42
. Coğ-
rafik bu ayrım sonraki yıllarda ideolojik tespitle yani katolik inancıyla
komünizm arasındaki gerginlikle ve nihayetinde de İtalyan toplumu-
nun demokratik kurumlardan hoşnutsuzluğu, devlet ve politik seç-
kinlere yönelik güvensizlik ve mesafeyle tamamlanmıştır.
43
5 Yıldız
Hareketi’nin başarısı bu politik kültüre
44
olduğu kadar, literatürde
“politikverdrossenheit” (political apathy) olarak bilinen yurttaşların
politik yorgunluğuna, politik eylemlere ve kurumlara ilgisizliğine
45
de dayandırılmaktadır. Popüler komedyen Beppe Grillo
46
tarafından
2009 yılında kurulan, resmi olarak parti kabul edilen ancak kendisini
İtalyanca “Movimento” yani hareket olarak tanımlayan 5 Yıldız Hare-
keti, bugüne kadar protest bir hareketin resmi seçimlerde elde ettiği
en büyük oy oranına ulaşmış, 2013 parlamento seçimlerinden üçün-
cü büyük politik güç olarak çıkarken, 2016 yerel seçimlerde Roma ve
Torino’nun belediyelerini elde etmiştir. Köklü parti geleneğine sahip
Kıta Avrupası’ndaki yerleşik düzen partilerinden farklı olarak Hare-
41
Lösch, 2007, s. 189.
42
Gabriel Almond/ Sidney Verba, The Civic Culture – Political Attitudes and De-
mocracy in Five Nations, Princeton, 1963.
43
Mario Caciagli, “Alte Sitten im neuen Gewand: Die politische Kultur Italiens”,
Länderbericht Italien, Bonn, 2012, s. 55-74.
44
Roberto Biorcio, “The reasons for the success and transformations of the 5 Star
Movement”, Contemporary Italian Politics, Cilt: 6, Sayı: 1, 2014, s. 37-53.
45
Giuliano Santoro, Un Grillo qualunque. Il Movimento 5 Stelle e il populismo digi-
tale nella crisi dei partiti italiani, RX Castelvecchi, 2012.
46
Grillo’nun köklü tiyatro geçmişine 1970’lerde ve 1980’lerde televizyon komedyen-
liği de eklenmiştir. Ancak oldukça sevilen sanatçı İtalya’yı o dönemde yöneten
Bettino Craxi ve yozlaşmış sosyalistleri “incittiği” gerekçesiyle kamu televizyonu
RAI’de uzaklaştırılmıştır. Daima politik tiyatroyla uğraşan ve skandalları dillen-
diren Grillo 2005 yılından bu yana kendi blogunu yönetmekte ve finansla ekono-
mi dünyasına ilişkin yorumlara yer vermektedir.