Dergi 128

501

TBB Dergisi 2017 (128)

Fatih KESKİN

kım dönüşümler sonucunda ise eğitim, sağlık, enformasyon, ulaşım,

devlet ve yurttaşlık, enerji ve ekonomi halini almıştır. Bu başlıkların

bazıları somut taleplerle içeriksel olarak zenginleştirilirken, bazıları

ise daha belirsiz formülasyonlar olarak kalmıştır.

Temaların yer aldı-

ğı program katılımcının kabul edebileceği ya da reddebileceği ancak

uzlaşı arayışına kapalı bir şekilde hazırlanmıştır.

Grillo’ya göre “5 Yıldız Hareketi”nin en önemli hedefi, “(…) Za-

fer ya da iktidar değil, tersine vicdanın uyanışı, demokratik katılım

(galip geleceğiz ve muhtemelen yöneteceğiz ancak bu bir son anlamı-

na gelmemekte, tersine, daha yarısındayız)”.

Bu hedefe ulaşmak için

Hareket gelecekteki politika tarzını yurttaş odaklı, internet üzerinden

katılımcı demokrasiyle betimlemiştir.

“İtalyan devletinin bugünkü organizasyonu aşırı boyutlarda bü-

rokratik, masraflı ve verimsizdir. Seçimlerde yurttaşlar milletvekille-

rini değil de tersinde yalnızca partileri seçebildiklerinden, parlamento

artık yurttaşların doğrudan temsilcisi değildir. Anayasa askıya alın-

mıştır. Partilerin iradesi halkın iradesini bastırmış, partiler halkın de-

netiminden ve değerlendirmelerinden kaçınmaktadır”.

Çoğulcu enformasyonun demokrasinin ve bireysel varoluşun te-

meli olduğunu vurgulayan program, enformasyonun az sayıda aktör-

lerce denetiminin ve düzenlenmesinin antidemokratik uygulamalara

yol açabileceği uyarısında bulunmuştur. Bu nedenle iyi enforme edil-

miş yurttaşın ancak doğru seçimlerde bulunabileceği ve kararlarda rol

oynabileceği ifade edilmiştir.

Haketin güçlü vurgularla dile getirdiği ve özellikle sol ve yeşiller

tarafından desteklenen çevre ve doğal enerji teması, İtalya’da son yıl-

larda etkisini artıran küreselleşmeye yönelik eleştirileri barındırmak-

tadır. Benzer tezleri ileri süren birçok partiden ve hareketten farklı

olarak Hareketin bu temalara ilişkin talepleri daha “iyi bir dünya” için

değil, tersine daha “iyi bir İtalya” içindir.

Markus K. Grimm, “Der Movimento 5 Stelle”, Politische Studien, 450, Cilt: 64,

2013, s. 42-43.

Aktaran Larissa Seelbach, Das Demokratieverstandnis der Fünf-Sterne-Bewegung

in Italien. Selected Student Paper 51, Aachen University, IPW, 2015, s. 35.

“Beppe Grillo und das Programm der 5 Sterne Bewegung”, www.dragaonordes-