81 / 545
80
Askerî Ceza Hukukunda Yoklama Kaçağı, Bakaya, Saklı Suçu (ASCK m.63)
Kanaatimizce, suç tipinin düzenlenişinde aynı maddenin değişik
fıkralarında ya da bentlerinde, birbirinden farklı şekilde ceza öngörü-
len; suçun basit hali, nitelikli hali ya da neticesi sebebiyle ağırlaşmış
hallerine yer verilmesi mümkündür. Bu durumda suçun basit haline
göre, işlenişi, fail ve mağdurlarının özellikleri, suçta kullanılan aracın
niteliği, meydana gelen zarar ve tehlikenin ağırlığı, failin suç kastının
yoğunluğu ve amacına göre, suçun unsurların ve cezalarının birbirin-
den farklı olması farklı bir suç olduğu anlamına gelmemelidir. Kaldı
ki, 6217 sayılı Kanun’la madde üzerinde yapılan değişiklikle eski met-
nin (A) ve (B) bentleri bakımından farklı yaptırımlar öngörülen şekli
kaldırılarak, tüm bent hükümleri bakımından suç faillerinin eylemleri
ortak bir yaptırım altına alınmıştır. Kanaatimizce bu bentlerin; aynı
ortak madde (AsCK m.63) içerisinde yer alması, aynı hukuki menfa-
ati koruması, suçun failleri, tebligat şartı, ‘kabul edilebilecek özür’
şartı vb. gibi ortak maddi unsurlar içermesi, suçun manevi unsurla-
rı ve ileride açıklanacak diğer unsurlarının ve suçun nitelikli halleri-
nin (AsCK m.63/2) ortak olması gibi hususlar göz önüne alındığında,
AsCK m.63/1’nci fıkrasının tüm bentlerinin aynı suçun ortak ve farklı
unsurlar içeren farklı işleniş biçimleri olduğu kabul edilmelidir. Aksi-
ni kabul etmek kanun hazırlama tekniği bakımından da kanaatimizce
hatalı olacaktır.
Yine burada açıklanması gereken bir diğer husus, AsCK m.63’ün
askerî suç niteliğidir. 353 sayılı ‘
Askerî Mahkemeler Kuruluşu ve Yargıla-
ma Usulü Kanunu
(AsYUK)’nun 13’ncü maddesinin ileride açıklanacak
hükmünde barış zamanı sivil bir kişinin işleyebileceği askerî suçlar
sayılmaktadır. Bu suçlar arasında AsCK m.63’te bulunmaktadır. Suçun
failinin sivil bir şahıs olması nedeniyle, bu suç nitelik olarak sadece
askerî şahıslar tarafından işlenebilecek “
sırf askerî suçlar
”
17
kategori-
sinde değildir
18
. Zira sırf askerî suçlar sadece asker kişiler veya belirli
17
Sırf askerî suçun TCK ya da AsCK ya da herhangi bir mevzuatta tanımı yapılma-
mış olmakla birlikte, doktrinde kabul edilen tanıma göre; bir asker kişi tarafından
askerî bir hizmet veya görevin ihlali suretiyle işlenip de sivil kimseler tarafından
işlenmesi mümkün olmayan ve genel Ceza Kanunu’nda ne kısmen ve ne de tama-
men öngörülmeyen suçlar sırf askerî suçlar olarak tanımlanmaktadır (Sırf askerî
suçların unsurları için bkz. Erman Sahir, Askerî Ceza Hukuku, İstanbul, 1983,
s.151).
18
‘Kıtaya geç katılmak suretile işlenen bakaya suçu, yalnız Askerî Ceza Kanunu’nda
yer almakla beraber, bu suçun faili, suç ile ceza yönünden asker sayılamayacağın-
dan sırf Askerî (suç) değildir’ (Ask.Yar.İçtihadı Birleştirme Kurulu (İBK) Kararı,