Dergi 129

GÜÇLÜ BİR HUKUK DEVLETİ İÇİN ETİK,

DEMOKRATİK, LAİK EĞİTİM SİSTEMİ

VE EĞİTİM HUKUKU

FOR A STRONG STATE OF LAW ETHICS - DEMOCRATIC - LAIC

EDUCATION AND TRAINING LAW

Ferah GÜÇLÜ YILMAZ

Özet:

21. yüzyılın bireyi, sorgulayıcı, akıl yürütme becerisi kazan-

mış, doğaya ve diğer insanlara karşı, sosyal sorumluluk bilinciyle ha-

reket eden, özgür iradesiyle seçimler yaparak, hak ve özgürlüklerini

aktif olarak kullanan bir kişi olarak karşımıza çıkmaktadır. ‘Yurtta ve

dünyada barış ilkesi’ için, sahip olunması gereken bu nitelikler, sade-

ce kendi vatandaşı için değil, aynı zamanda tüm insanlar için yaşa-

nılabilir bir dünya yaratmak adına önem taşımaktadır. Bu nedenle,

ideolojilere, yerel ahlaka, dini inançlara ve kişilere göre değişmeyen,

‘insan onurunu’ temel alan felsefi etik, demokratik ve laik bir eğitim

felsefesine ve eğitim sistemine gereksinim duyulmaktadır. Eğitim

sisteminin amacı ‘doğru insanı, yetiştirmek’ olursa, ideolojilere, ye-

rel ahlaka, dini inançlara ve kişilere göre değişen bir eğitim yaklaşımı

söz konusu olacaktır. Oysa eğitim, evrensel değerlere göre biçimlen-

dirilmiş, ‘doğru ya da nitelikli yetiştirmek’ amacını hedeflemelidir.

Ancak bu eğitim anlayışı, ‘hukuk devletinin ve hukuk düzeninin’ te-

melini oluşturacak olan ‘birey’ in yetiştirilmesini sağlayacaktır. Aynı

zamanda bireysel hak ve özgürlükler ancak, hukuk düzeni içinde ko-

runabilir. Eğitim hukukunun korunduğu, felsefi etik, demokratik ve

laik eğitim sistemi, bireylerin hoşgörü, saygı, özgür düşünce ve irade

ilkelerini, kendi bireysel gelişimleri içinde yoğurarak, davranışlarına

yansıtmalarına rehberlik edecektir. Bu yolla hukuk sistemi, sadece

kuralların uygulandığı norm hukukundan çıkarılarak, içselleştirilmiş

bir hukuka dönüştürülebilir.

Bu çalışmanın amacı; eğitim sistemlerinin geliştirilmesinde eği-

tim felsefelerinin önemine vurgu yaparak, eğitim açısından ‘doğru’

kavramını ve ‘bireyi doğru yetiştirmek’ amacını analiz etmektir. Aynı

zamanda 21. yüzyılın çok kültürlü eğitim sistemleri içinde ‘birey, hu-

kuk devleti, etik, demokratik, laik eğitim’ kavramları arasında, kurul-

ması zorunlu görünen mantıksal ilişkiyi ortaya çıkararak, bu ilişkinin

zedelenmesi durumunda oluşacak bireysel ve toplumsal sorunlara

dikkat çekmektir. Çalışmada sunulan bilgi, açıklama ve yorumlar

doğrultusunda, sonuç ve tartışma bölümünde eksikliklerin gideril-

Dr., Eğitim Bilimleri, Eğitim Yönetimi ve Denetçiliği AnabilimDalı, ferahgucluyil-