Dergi 129

350

Güçlü Bir Hukuk Devleti için Etik, Demokratik, Laik Eğitim Sistemi ve Eğitim Hukuku

Bu çalışma, felsefenin çok yönlü ve sorgulayıcı bakış açısını kul-

lanarak güçlü bir hukuk devleti için etik, demokratik ve laik eğitim

ile eğitim hukuku arasındaki karşılıklı ilişkiyi çözümleme ve tartışma

üzerine temellenen bir deneme yazısıdır. Buna göre; ilk olarak bir eği-

tim sisteminin belirlenmesinde, temel rolleri olan eğitim felsefelerinin

tarihsel geçmişine bakılarak, eğitim felsefesi ve eğitim sistemi arasın-

daki ilişki ortaya koyulmaya çalışılmıştır. Daha sonra, eğitim felsefesi

ve eğitim sistemi açısından ‘doğru’, ‘doğru yetiştirmek’, ‘birey’, ‘hukuk

devleti’, ‘etik, demokratik, laik eğitim’ ifadeleri, kavramsal bir analizle

ele alınmıştır. Eğitim sistemi açısından, bu kavramlar arasında man-

tıksal bir ilişki kurulamamasının, Türk Eğitim Sistemi’nde yarattığı

sorunlar, betimsel bir yolla ortaya koyulmuş ve çözüm önerileri geliş-

tirilmiştir.

Eğitim Felsefelerinin Eğitim Sistemlerine Etkisi

Geçmişten günümüze, eğitimi etkileyen, temel bazı felsefi akım-

lardan söz edilmektedir. İlk olarak İdealizmin eğitimsel amacının,

doğrunun arayıcısı olan öğrencilere, doğuştan getirdikleri yetileri-

nin farkına varmalarını sağlamak olduğunu görmekteyiz. Bu neden-

le okul, öğrencilere büyük evreni anlama ve küçük evrenler arasında

ilişki kurarak, kültürel mirası oluşturan değerleri öğretmelidir.

İlk

ve Ortaçağ’da yaygın olarak uygulanan Daimicilik’e (Perennializm)

göre, evrensel insan doğasında, durağan (statik) bir eğitim progra-

mıyla ve öğretmen otoritesiyle, öncelikle Tanrı inancı ve din duygu-

su pekiştirilmeli, klasik kitaplardaki bilgiler aynen ezberletilmelidir.

Çeşitli dönemlerde çok yaygın olarak kullanılan Özcülük (Essentia-

lizm) felsefesi, entelektüel klasik bilgilerin ve değerlerin, düzen ve

disiplin içinde, eğitim yoluyla aktarılmasını amaçlamaktadır. Batı

dünyasını en çok etkileyen felsefe disiplinlerinden biri olarak Ger-

çekçilik (Realizm), gerçek varlığa ait bilgilerle donatılmış insan aklı-

nı geliştirmeyi ve bireylerin kimliklerini rasyonel bir biçimde ortaya

Gerald I. Gutek, Eğitimde Felsefi ve İdeolojik Yaklaşımlar. Çeviri: Doç . Dr. Nesrin

Kale. Ankara 2014, Ütopya Yayınevi, 3. Baskı, s.27

Aydın Yaka, Eğitim Bilimine Giriş: Eğitimin Felsefi Temelleri. İzmir 2006, Dinazor

Kitabevi. 1. Baskı, s 78