353 / 405
352
Güçlü Bir Hukuk Devleti için Etik, Demokratik, Laik Eğitim Sistemi ve Eğitim Hukuku
Tablo 1. Başlıca Eğitim Felsefelerinin Dayandığı İlke ve Değerler
Eğitim Felsefeleri
İlkeler
Öne Çıkan Değerler
İdealizm
Akılda bulunan evrensel gerçeklerin ortaya
çıkarılması, ideal toplumun kurulması
Kültürel mirasa sahip çıkma
İdeal olanı özünde, sözünde, davranışında
gösterme
Esasicilik / Özcülük
(Essentializm)
Klasik bilgiler aktarılması
Bilginin uygulanması değil,
teorik olarak bilinmesi
Bilgilerin tekrarlanması, aynen öğrenilmesi
Klasik bilgilere göre bireyler yetiştirme
Gerçekçilik
(Realizm)
İnsan aklının geliştirilmesi
Nesnel gerçekliği açıklayan farklı bilgi
alanlarının öğretilmesi
Ahlaki eylem ve davranışları ortak ölçütler
temelinde akıl yoluyla değerlendirme
Doğalcılık
(Natüralizm)
İnsan doğasının farklılığına uygun ihti-
yaçlara göre eğitim verilmesi
Bireylerin içgüdüleri, duyguları aracılığıyla
çevresel etkileşim içinde değerleri öğrenmesi
Faydacılık
(Pragmatizm)
Yaşamda işe yarayacak bilgilerin, okulda
problem çözme teknikleriyle öğretilmesi
Bireysel deneyimleri, yaşantılarla birleştirme,
kolektif ruhu yakalama
Varoluşçuluk
(Egzistansiyalizm)
Bireyselliğin ön plana çıkarılması, Özgür
tercihlerle oluşturulmuş eğitim verilmesi
Kişileri özgürleştirerek, bireysel sorumluluğu
ve ahlakı geliştirme
Yeniden Kurmacılık
(Reconstruction-
ism)
İnsanı, var olan toplumsal, siyasi,
ekonomik vb. sorunları çözebilecek şekilde
yetiştirilmesi için bireysel deneyimlerin
artırılması
Toplumu yeniden yapılandıran, yeni değerleri
geliştirme ve benimsetme
Yeni bilgiler üretme
İlerlemecilik
(Progressivizm)
İnsan doğasının farklılığının kabul edilmesi
Demokratik bir eğitim içinde, yaratıcı ve
işbirlikli öğrenme yoluyla, uygulamalı
eğitim verilmesi
Her öğreneni değerli görme ve öğrenebilece-
ğini kabul etme
Evrensel ahlaki ilkeler ve küresel vatandaşlık
bilinci kazandırma
İçsel disiplinini sağlamış demokratik birey
yetiştirme
Bilginin değişebilir ve geliştirilebilir olduğu-
nu kabul etme
Eğitimi felsefi bir temele oturtmak, tüm eğitim sistemini bu temele
göre belirlemek ve bu yapıya ruhunu veren mesleki etik değerleri ge-
liştirerek, bütünsel bir örgütlenmeyi var etmek, elbette zordur. Tarih-
sel devinimler göstermiştir ki, eğitim süreci her zaman ideolojilerden,
siyasi yapılanmalardan, ekonomik eğilimlerden, kültürel yapılardan
ve daha birçok öğeden etkilenmektedir. Sözgelimi ideolojiler, modern