Dergi 130

153

TBB Dergisi 2017 (130)

Ersin ŞARE

Dünya üzerindeki birçok devlet terörle mücadele etmektedir. Dev-

letler toplumun güvenliğini sağlamak adına terörle mücadele için birçok

tedbir almaktadırlar. Terör olaylarının artması nedeniyle cezalandırıla-

bilir icra hareketleri, hazırlık hareketleri alanına doğru genişlemektedir.

Ancak terörle mücadele ederken de kişi hürriyetleri ihlal edilmemelidir.

Zira terör zanlısı olarak tespit edilen bir kişinin evinde ruhsatlı bir silah

bulunması bu kişinin ileride terör saldırısında bulunabileceği düşünce-

sine yol açabilir. Her ne kadar diğer deliller ile bu kişinin terör örgütü

mensubu olduğu tespit edilerek bu suçtan yargılanması mümkün ise

de, ileride işlemeyi amaçladığı suça teşebbüsten de sorumluluğu günde-

me gelebilecektir. Bu nedenle icra hareketinin ne zaman başladığını tes-

piti önem kazanmaktadır. Dünya üzerindeki çeşitli ülkelerde yönetime

muhalif olan kişilerin belli bir suça teşebbüs etmekten yargılanmaları

dikkate alındığında kişi hak ve özgürlüklerini ihlal edici boyutta yo-

rumlarda bulunarak muhalif davranışları nedeniyle kişileri teşebbüs-

ten sorumlu tutmak evrensel hukuk ilkelerine de aykırı olacaktır.

Hukuk sistemimizde işlenemez suç cezalandırılmamaktadır. An-

cak bu gibi durumlarda fail, toplum yönünden tehlikelilik göstermek-

tedir. İşlenemez suça teşebbüste failin cezasız kalması yerine diğer

bazı hukuk sistemlerinde kabul edildiği gibi fail hakkında güvenlik

tedbirine hükmedilebilmesi tercih edilebilir.

Bazı suç türlerinde teşebbüs hali tamamlanmış suç gibi kabul

edilip cezalandırılmıştır. Ancak bu suç türlerinin kapsamının geniş-

letilmemesi gerekir. Hukuk sisteminde teşebbüs halinde ceza indirimi

öngörülmekte ise de bazı teşebbüs aşamasında kalmış suçları tamam-

lanmış suç gibi cezalandırmak failin vazgeçme iradesi üzerinde etki

yapacak ve fail bu düşünceyle suçu sonuna kadar götürecektir.

Hukuk sitemimizde yer verilen gönüllü vazgeçme kurumu ile ha-

reketi teşebbüs aşamasında kalan faile, gerçekleştirdiği davranışın iz-

lerini ve etkilerini gidermek koşuluyla cezasızlık hali öngörülmüştür.

İcra hareketini tamamlamaktan vazgeçen ya da neticenin gerçekleş-

mesini engelleyen failin o zamana kadar yapmış olduğu fiili başka bir

suç kapsamına girmiyorsa cezalandırılmayacaktır. Neticenin gerçek-

lemesini önlemede failin, kendisinden beklenebilecek bütün çabasını

göstermesi gerekmektedir. Neticenin gerçekleşmesinin önlenmesinde

yalnızca nedensel seriyi başlatan ve bunun dışında pasif kalan fail te-

şebbüsten sorumlu olmalı; ancak bu davranışı takdiri indirim nedeni

uygulanırken dikkate alınmalıdır.