330 / 457
329
TBB Dergisi 2017 (130)
Nadire ÖZDEMİR
ahlaki kaygıları bir kenara bırakıp, sadece o role uygun davranma kay-
gısı taşıdığını belirtir.
5
Wasserstrom
’a cevaben
Charles Fried
avukatın
müvekkili dışındaki kişilere karşı sorumlu olmayacağını benimseyen
klasik rolü savunur.
6
Ona göre müvekkilini hukuk sınırları içerisin-
de korumak başlı başına ahlaki bir davranıştır ve avukat bu sınırlar
dâhilinde ister istemez üçüncü kişilere zarar vermişse herhangi bir
sorumluluk hissetmemelidir.
7
Fried
’in bu görüşlerini eleştiren
Gerald
Postema
da tartışmaya katılır.
Postema
mesleki rollerin kişisel ahlaki
değerlerden bağımsız olmaması gerektiğinin, bu anlamda aynı olayda
sıradan bir vatandaşın etik açıdan duyacağı sorumluluğu avukatların
da duyması gerektiğinin altını çizer.
8
Avukatın ahlaken sorumluluğunu savunan bir diğer yazar da
William Simon
’dur.
Simon
, mesleki sorumluluğun, hukuku gözete-
rek davranmakla ilgili olduğuna ve bu anlamda avukat gibi düşün-
menin/eylemenin yazılı meslek kurallarını uygulamanın ötesinde bir
pratik olduğuna dikkat çeker.
9
Simon
’dan sonra tartışmaya avukatın
ahlaken sorumluluğunu savunan, ve “ahlaki aktivizm” kavramının
isim babası olan
David Luban
da katılır.
Luban
’a göre ahlaki aktivist avukat, hukuk devleti karşısında ah-
laki bir sorumluluk hisseder ve bu sorumluluğunu, müvekkilini adil
davranmaya ikna etmeye çalışarak gerçekleştirmesi beklenir. Kâğıt
üzerindeki hukukun pratikte anlama büründüğünü savunan
Luban
’a
göre avukatların adil bir hukuku oluşturmada ve sürdürmede rolü bü-
yüktür.
Luban
, aslında her avukatın bir anlamda ‘hukuki realist’
10
ol-
duğunu ve hatta hukuki realizmin, avukatın hukuk felsefesi olduğunu
5
Richard Wasserstrom, “Lawyers as Professionals: Some Moral Issues”, Human
Rights 1975-1976, Vol. 5 ss. 3-7.
6
Charles Fried, “The Lawyer as Friend: The Moral Foundations of the Lawyer-Cli-
ent Relation”,
The Yale Law Journal
1976
,
Vol. 85, s. 1066.
7
Ibid, s. 134.
8
Gerald J. Postema, “Moral Responsibility in Professional Ethics”,
New York Uni-
versity Law Review
1980, Vol. 55,
s. 71.
9
William H. Simon, “Thinking Like a Lawyer, About Ethical Questions”,
Hofstra
Law Review
1988, Vol. 27,
ss. 6-11.
10
Hukuki realizm akımına dair daha ayrıntılı bilgi için bkz. Ülker Gürkan, Hukuki
Realizm Akımı, Ankara: Sevinç Matbaası, 1967, ss. 106-111.