331 / 457
330
Türkiye Barolar Birliği Disiplin Kurulu Kararları Işığında Ahlaki Aktivist Avukat Yaklaşımı
söyler.
11
Zira “hâkimlerin nasıl karar verdiği” meselesi gibi, “avukatla-
rın nasıl danışmanlık yaptığı” da hukuku şekillendirmek bakımından
önemlidir ve bu yaklaşım, hukukun kâğıt üzerinde değil, uygulamada
şekillendiğini savunan hukuki realistlerin görüşlerini ufak bir farkla
sürdürmek anlamına gelir.
12
Luban
’ın görüşünü, hukuki realistler-
den ayıran, uygulamanın gerçekleştiği yerdir. Hukuki realistler hu-
kukun uygulamada, dava esnasında şekillendiğini savunurken, ahla-
ki aktivist avukat pratiği mahkeme dışına çıkarak -avukat-müvekkil
görüşmelerini de kapsayan- daha geniş bir uygulama alanına yayıl-
maktadır. Bu anlamda
Luban
, avukatlığın savunma hizmetinden çok
danışmanlık hizmeti özelliğine vurgu yapar.
13
Luban
’ın kavramsallaştırdığı ahlaki aktivizm görüşü aktivist bir
avukatı öngörür. Bu aktivizm, adaletin gerçekleşmesi adına çaba sarf
etmesi anlamındadır. Ahlaki aktivizm insanları, kurumları ve huku-
ku adalete uygun şekilde değişime zorlayan bir avukatlık modelidir.
14
Tüm bunların pratikte karşılığı da avukatlık mesleğinin sunduğu
araçlar kullanılarak gerçekleşebilir. Örneğin avukat, müvekkilini adil
olmayan taleplerinden vazgeçirme hususunda ikna etmeye çalışacak
veya hukuk kurallarını yorumlarken formalist bir yaklaşımdan ziya-
de, adalet ve eşitlik değerini temele alan yorumlayıcı bir yaklaşımda
davranacaktır.
Elbette, farklı ülkelerdeki hukuk sistemlerinin değişik özellikle-
rinden ve avukatlara sunulan araçların farklılığından kaynaklanan
çeşitli ahlaki aktivist avukat pratiklerinden bahsetmek mümkündür.
Teorinin orijinali Amerikan tipi avukatlığı temel alarak geliştirildiği
için, avukatın müvekkiliyle olan ilişkisi veya avukatın en başta ada-
letin yanında yer aldığını gösteren örnekler de Amerikan hukukunu
temel almaktadır. Ancak teori “avukatın ne pahasına olursa olsun
müvekkilinin çıkarlarını savunması gerekir” önermesini eleştirerek
11
David Luban, Lawyers and Justice: An Ethical Study, New Jersey: Princeton Uni-
versity Press, 1988, s. 19.
12
David Luban, Legal Ethics and Human Dignity, Cambridge: Cambridge Univer-
sity Press, 2007, s. 131.
13
Ibid, s. 131-132.
14
Parkers ve Evans, ss. 28-29.