131

102

Disiplin Soruşturmalarında Memurun Akıl Sağlığının, Alkol Alıp Almadığının Rızası Olmaksızın...

den alıkonulabilmesi mümkün olabilecek midir? Burada bakılması ge-

reken bir diğer düzenleme AİHS 5/1. maddesidir. Fıkra hükmünde

kanunda gösterilen yollar dışında kimsenin özgürlüğünden alıkonu-

lamayacağı belirtilerek iç hukuka atıf yapılmakta, ulusal mevzuatın

bu konuda öngördüğü usule uyulması şart kılınmaktadır.

Bir diğer

anlatımla özgürlükten yoksun kılınmanın kanunda öngörülmüş ve

kanunla öngörülen biçimde gerçekleşmiş olması halinde AİHS’ne uy-

gunluğu söz konusu olacaktır.

AİHM, 5/1. maddedeki bu şartın bi-

rinci fıkra kapsamına giren tüm bentler için geçerli olduğunu Guzzar-

di/İtalya

kararında belirtmiştir

. Türk iç hukukunda ise, memurun

anılan yükümlülüğünün yerine getirilmesi ve sarhoş olup olmadığının

belirlenmesinde izlenecek prosedüre ve usule ilişkin, mesela Ceza Mu-

hakemesi Kanunu’ndaki vücuttan örnek alma tedbirinde olduğu gibi,

bir düzenleme bulunmamaktadır. Dolayısıyla AİHS 5/1. madde fıkra-

sının iç hukuka yaptığı atıf bu konuda karşılıksız kalmakta, yapılacak

bir özgürlükten yoksun bırakmanın iç hukuka uygun olup olmadığını

tespite imkân bulunmamaktadır. O halde AİHS hükümleri noktasında

hukukumuzda memurun göreve sarhoş gelip gelmediğini tespit için

rızası hilafına alkol muayenesine tabi tutulması mümkün değildir.

D-Genel Değerlendirme

Türk hukukunda memurun göreve sarhoş gelmesi eyleminin tes-

pitinde, yukarıda belirtildiği üzere 657 sayılı Kanun’un 10. maddesi

uyarınca özgürlüğünden alıkonulabileceği, hatta eylemin hukuka uy-

gunluk sebepleri çerçevesinde hem suç oluşturmayacağı hem de taz-

minat sorumluluğu yaratmayacağı söylenebilirse de, Anayasa’nın 90/

son maddesi uyarınca temel hak ve özgürlüklere ilişkin milletlerarası

antlaşmalarla kanunların aynı konuda farklı hükümler içermesi nede-

niyle çıkabilecek uyuşmazlıklarda milletlerarası antlaşma hükümleri

esas alınacağından, AİHS 5/1 ve 5/1-b madde hükümleri karşısında

iç hukuk hükümlerine başvurma imkânının bulunmadığı dolayısıyla

Türk hukukunda memurun göreve sarhoş gelip gelmediğini tespit için

A.Şeref Gözübüyük/Feyyaz Gölcüklü, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve

Uygulaması, Turhan Kitabevi, Genişletilmiş 10. Bası, Ankara 2013, s.224

Tezcan/Erdem/Sancakdar/Önok, s.201-202

06.11.1980 tarih ve 7367/76 başvuru nolu karar

Gözübüyük/Gölcüklü, s.225