131

TBB Dergisi 2017 (131)

Güven SÜSLÜ

CMK m.75’te düzenlenen ve delil elde etme amacını taşıyan vü-

cuttan örnek alma kişi dokunulmazlığına müdahale niteliği taşıdığın-

dan bir koruma tedbiri olarak nitelendirilebilir.

Öte yandan bu işlem

bilirkişi incelemesi ve keşif niteliği de taşıdığından karma bir özellik

taşıdığı da söylenmelidir.

Vücuttan alınacak örnekler, kan, cinsel

salgı, tükürük, gaita, sümük, balgam, ter, idrar örneği ya da saç, kıl,

tırnak veya deri döküntüsü olabilir.

Koruma tedbirlerinin uygulan-

ma koşulları arasında yer alan bir suç şüphesinin varlığı burada da

aranacak olup

bu tedbirin uygulanmasına Cumhuriyet savcısı veya

mağdurun istemiyle ya da re’sen hâkim veya mahkeme, gecikmesinde

sakınca bulunan hâllerde Cumhuriyet savcısı tarafından karar verile-

bilir. Cumhuriyet savcısının kararı, 24 saat içinde hâkim veya mahke-

menin onayına sunulur. Hâkim veya mahkeme, 24 saat içinde kararını

verir. Onaylanmayan kararlar hükümsüz kalır ve elde edilen deliller

kullanılamaz. CMK m.76/5’de “

Üst sınırı iki yıldan daha az hapis cezasını

gerektiren suçlarda, kişi üzerinde iç beden muayenesi yapılamaz; kişiden kan

veya benzeri biyolojik örneklerle saç, tükürük, tırnak gibi örnekler alınamaz

”

hükmü bulunmaktadır. Görüleceği üzere CMK m.75 hükmü bir suç

şüphesinin varlığını gerektiriyor olması sebebi ile görev yerinde me-

murun alkol durumunun tespitinde yararlanılabilecek bir hüküm ola-

maz. Kaldı ki CMK m.76/5’de “

Üst sınırı iki yıldan daha az hapis cezasını

gerektiren suçlarda, kişi üzerinde iç beden muayenesi yapılamaz; kişiden kan

veya benzeri biyolojik örneklerle saç, tükürük, tırnak gibi örnekler alınamaz

”

şeklindeki düzenleme ile belli bir miktara kadar olan adli cezalar için

dahi yasaklanan bir yolun, nitelik olarak daha hafif olduğunda şüp-

he bulunmayan disiplin cezaları için kullanılabileceğini kabul etmek

mümkün değildir.

Ayrıca CMK m.80’de, alınan örnekler üzerinde

Özbek/Kanbur/Doğan/Bacaksız/Tepe, s. 524

Bahri Öztürk/Durmuş Tezcan/Mustafa Ruhan Erdem/Özge Sırma/Yasemin

F. Saygılar Kırıt/Özdem Özaydın/ Esra Alan Akcan/Efser Erden, Nazari ve

Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku, Seçkin Yayınevi, 10. Baskı, Ankara, 2016,

s. 520

Kızılarslan, s.120 vd.

Özbek/Kanbur/Doğan/Bacaksız/Tepe, s. 284

Şüpheli veya sanığın vücudundan örnek alınmasını bizzat kendisinin talep

etmesi durumunda, CMK 75/5. maddede yer alan yüklenen suçun üst sınırının

iki yıl ya da daha fazla olması zorunluluğunun, savunma hakkını sınırladığı, bu

sebeple şüpheli ya da sanık vücudundan örnek alınmasını talep ederse, yüklenen

suçun üst sınırı iki yıldan daha az hapis cezasını gerektirse dahi, bu işlemin yine

de yapılması gerektiği ancak elde edilen verilerin şüpheli ya da sanık aleyhine