131

213

TBB Dergisi 2017 (131)

Gamze TURAN BAŞARA

nın nüfus kütüğüne kaydedilmiş olması, çocuk ile bu kadın arasında

soybağı ilişkisi kurulduğu anlamına gelmez. Dolayısıyla böyle bir du-

rumda çocuğu doğuran kadın ile çocuk arasındaki soybağının tespiti-

ne yönelik olarak açılacak dava, nüfus sicilinin düzeltilmesi davasıdır.

Nüfus sicilinin düzeltilmesi talebiyle açılan davada ana olduğu

iddia edilen kadının çocuğu doğuran kadın olup olmadığının tespiti

için kullanılacak doğum belgelerinin mevcut olmaması veya gerçeği

yansıtmıyor olması halinde başvurulacak yol genetik inceleme olacak-

tır. Bu noktada tartışma konusu olacak temel mesele, kadının genetik

incelemeye rıza göstermemesi halinde, TMK’nın 284/b.2. maddesinin

mi, yoksa söz konusu maddeye göre daha ağır sonuçlar içeren Hukuk

Muhakemeleri Kanunu’nun (HMK) 292/I. maddesinin mi uygulana-

cağına ilişkindir. TMK’nın 284/b.2. maddesine göre, davalı, soybağı-

nın belirlenmesine yönelik araştırma ve incelemeye rıza göstermezse,

hakim, durum ve koşullara göre bundan beklenen sonucu, onun aley-

hine doğmuş sayabilir. HMK’nın 292/I. maddesine göre ise haklı bir

sebep olmaksızın genetik incelemeye rıza gösterilmemesi halinde ha-

kim zor kullanarak kan ve doku alınmasına karar verebilir.

I- EVLİLİK DIŞINDA DOĞAN ÇOCUĞUN VELAYETİ

Ana ile evlilik dışında doğan çocuk arasındaki ilişkiyle ilgili olarak

üzerinde durulması gereken hususlardan ilki çocuğun velayetidir. Ve-

layet hakkından söz edebilmek için önce ana baba ve çocuk arasında

soybağının kurulmuş olması gerekir. Bu kuralın doğal bir sonucu ola-

rak, TMK’nun 337. maddesinde evlilik dışı doğan çocuğun velayetinin

fiil ehliyetine sahip anada olduğu hükme bağlanmıştır. Babalık davası

neticesinde babalığa hükmedilmesiyle veya babanın çocuğu tanıma-

sıyla çocuk ile baba arasında soybağının kurulması ananın tek başı-

na velayet hakkına sahip olmasını etkilemez. Ancak babanın ana ile

evlenmesi halinde evlilik dışında doğan çocuk, kendiliğinden evlilik

içinde doğan çocuklara ilişkin hükümlere tabi olacağından (TMK m.

292), ana ve baba birlikte velayet hakkına sahip olur (TMK m. 336/I).

Ananın küçük olması, kısıtlanması veya ölmesi ya da velayetin

anadan alınmış olması halinde hakim, velayeti babaya verebileceği

gibi, çocuğa bir vasi de tayin edebilir (TMK m. 337/II). Hakim bu ko-