131

216

Ana ile Evlilik Dışında Doğan Çocuk Arasındaki İlişkiyi Düzenleyen Türk Medeni Kanunu ...

sinin değişmesiyle, başka bir ifadeyle var olduğu sanılan soybağı iliş-

kisinin gerçekte bulunmadığının anlaşılması veya bilinmeyen soybağı

ilişkisinin sonradan tespit edilmesiyle birlikte değişikliğe uğramakta-

dır.

Örneğin, doğduğu sırada ana ve baba evli olmadığı ve babayla

arasında soybağı ilişkisi kurulmadığı için ananın soyadını alan çocuk,

daha sonra tanıma yoluyla baba ile arasında soybağı ilişkisi kurulursa

babanın soyadını almaktadır. Ancak tanımanın iptali sonucunda ba-

bayla çocuk arasındaki soybağı ilişkisi ortadan kalkarsa, çocuk tekrar

ananın soyadına geri döner.

Evlilik dışında doğan çocuğun baba ile soybağı ilişkisi kurulduk-

tan sonra babanın soyadını alacağı kuralı, gerek öğretide gerek uygu-

lamada tartışma konusu olmuştur. Velayet hakkına sahip olan ve ço-

cukla ilgili her türlü işlemi tek başına yapmak durumunda olan ana,

her defasında çocukla soyadı farklılığının sebebini açıklamak zorunda

bırakılmaktadır.

Evlilik dışında doğan çocuğun soyadı meselesi, TMK’nun 321.

maddesinde ana ve babanın evli olup olmaması durumuna göre her

iki ihtimali de içerecek biçimde düzenlenmişti. Buna göre, çocuk ana

ve baba evli ise ailenin, evli değilse (evlilik dışında dünyaya gelmişse)

ve TMK’nun 285. maddesinde öngörülen babalık karinesi de etkili ola-

mıyorsa, ananın soyadını almaktaydı.

Ancak 25.04.2006 tarihli 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu’nun

(NHK) 28/(4). maddesinde ise tanıma üzerine evlilik dışında doğan

çocuğun baba hanesine baba adı ve soyadıyla tescil edileceği hüküm

altına alınmıştır. Sözü edilen hükmün gerekçesinde

“4721 sayılı Türk

Medeni Kanunu’nun 321 inci maddesine göre tanınan çocuk ana hanesine

ananın soyadı ile tescil edilmektedir. Bu madde ile, mülga 743 sayılı Türk Ka-

nunu Medenisi uygulamasında olduğu gibi, tanınan çocuğun baba hanesine

babanın soyadı ile tescil edilmesi

öngörülmektedir.” ifadesine yer veril-

miştir. Gerekçede yer alan bu ifadeden NHK’nın 28/(4). maddesiyle

evlilik dışında dünyaya gelen çocuğun her durumda ananın soyadını

alacağını öngören TMK’nun 321. maddesinin örtülü olarak yürürlük-

Özen, s. 180.

Bununla birlikte TMK’nun 292. maddesi uyarınca evlilik dışında doğan çocuk ana

ve babanın sonradan evlenmesiyle evlilik içi çocuk statüsü kazanacağından, doğ-

rudan babasının soyadını alacaktır.