138 / 417
137
TBB Dergisi 2017 (132)
Ahmet BOZDAĞ
te alınmamıştır. Ceza muhakemesinde mağdur, yargılamaya katılmış
olsun veya olmasın şartların bulunması halinde soruşturma ve kovuş-
turmanın her aşamasında zorunlu vekilden yararlanmak zorundadır
48
.
Ceza Muhakemesi Kanunu’nda zorunlu vekillik gerektiren haller
şunlardır
49
;
• Mağdurun on sekiz yaşını doldurmamış olması
50
,
• Mağdurun sağır veya dilsiz olması,
• Mağdurun meramını ifade edemeyecek derecede malûl olması ha-
lidir
51
.
2. Zorunlu Vekilden Yararlanma
Zorunlu vekillik gerektiren hallerde vekil, ya mağdur tarafından
bizzat ya da kanuni temsilcisi tarafından seçilmekte veya ilgili merciin
re’sen talep etmesi üzerine baro tarafından görevlendirilmektedir.
a) Zorunlu Vekilin Seçilmesi
Ceza Muhakemesi Kanunu’na göre, soruşturma ve kovuşturma
aşamasında zorunlu vekillik gerektiren hallerde, mağdurun bizzat
veya kanuni temsilcisinin seçtiği vekili yoksa yetkili merciler tara-
fından vekil görevlendirilmesi zorunludur
52
(CMK m. 234/2, 239/2).
Bu hükümden de açıkça anlaşılacağı gibi zorunlu vekillik gerektiren
48
Hakan Karakehya, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 6. maddesi Bağlamında
Ceza Muhakemesinde Duruşma, 1. Bası, Savaş Yayınevi, Ankara, 2008, s.73.
49
Öztürk ve Diğerleri, s. 238; Süheyl Donay, Ceza Yargılama Hukuku, 1. Bası, Beta
Yayınları, İstanbul, 2010, s.188; Pazarcıkcı, s.988; Ünver, Hakeri, s.759.
50
“Suç ile hüküm tarihinde onsekiz yaşından küçük olan ve kendisine karşı suç
işlendiği kabul edilen mağdur A.’ya yargılamayı yapan mahkemece 5271 sayılı
CMK’nın 234/2. maddesi uyarınca istemi aranmaksızın bir vekil görevlendirilme-
si zorunluluğunun gözetilmemesi nedeniyle kararın oy birliği ile bozulmasına”
(Y5.CD,E. 2007/7834, K. 2007/6508, T. 20.09.2007).
51
“17.01.2005 tarihli adli raporda mağdurun epilepsi hastası olduğu belirtilip, mah-
kemece yargılama sırasında, rahatsızlığından dolayı beyanda bulunamadığı ve
meramını anlatamadığının gözlenmesi karşısında 5271 sayılı CMK’nın 234/2.
maddesi uyarınca istemi aranmaksızın (zorunlu) vekil görevlendirilmesi gerek-
tiğinin gözetilmemesi, nedeniyle kararın oy birliği ile bozulmasına”
(Y2.CD,E.
2008/1974, K. 2008/7716, T. 30.04.2008).
52
02.03.2007 tarihli Ceza Muhakemesi Kanunu Gereğince Müdafi ve Vekilin Görev-
lendirilmeleri ile Yapılacak Ödemelerin Usul ve Esaslarına İlişkin Yönetmelik m.
5/5.