135 / 417
134
Ceza Muhakemesi Hukukunda Mağdurun Hukuki Yardım Alma Hakkı
• Mağdurun, yetkili mercilerden vekil görevlendirilmesi için talepte
bulunmuş olması gerekir.
İhtiyari vekil görevlendirilmesinin bazı suç tipleri ile sınırlı tutul-
muş olması, bazı hak kayıplarına ve mağduriyetlere sebebiyet vere-
bileceği gibi aynı zamanda eşitlik ilkesine de aykırılık oluşturacaktır.
Çünkü böyle bir düzenlenme, bazı mağdurların korunması bazılarının
korunmaması, bazı suçların daha az mağduriyete sebep olduğu bazı
suçların daha çok mağduriyete sebep olduğu, bazı mağduriyetlerin
önemli olduğu bazı mağduriyetlerin önemsiz olduğu şeklinde tama-
men sübjektif değerlendirmeler içeren bir düzenlemedir. Ayrıca sade-
ce alt sınırı beş yıldan fazla hapis cezası gerektiren suçların ücretsiz
vekil görevlendirilmesi için kabul edilmiş olması da bazı mağduriyet-
lere sebebiyet verebilecek niteliktedir. Şöyle ki, işlendiği iddia edilen
fiilin hangi suçu oluşturduğuna ilişkin yanlış niteleme yapılması veya
sonradan suçun niteliğinin değişmesi halinde, bu zamana kadar ge-
çen sürede mağdur, vekil yardımından yararlanmamış olacaktır. Bu
durum, mağdurun soruşturma veya kovuşturma aşamalarının bir
kısmında vekil yardımından yararlanmasına, bir kısmında ise yarar-
lanamamasına neden olacaktır. Ayrıca asliye ceza mahkemelerinde
yapılacak yargılamalardaki duruşmalarda 2019 yılına kadar savcının
da bulunmayacak olması,
38
bu mahkemelerdeki yargılamalarda mağ-
durun haklarının korumasız kalmasına ve ikinci bir mağduriyete se-
bebiyet verecektir.
Oysaki CMK’nın şüpheli/sanık için ihtiyari müdafi görevlendiril-
mesine ilişkin hükümlerinde açıkça, suç ayrımı yapılmaksızın ve şüp-
heli/sanığın kişisel özellikleri dikkate alınmaksızın müdafisi olmayan
ve müdafi talep eden her şüpheli/sanığa müdafi görevlendirileceği
kabul edilmiştir (CMK m. 150/1).
39
Kanaatimizce, müdafi görevlendi-
rilmesine paralel bir şekilde düzenlenmiş olan CMK’nın 2008 yılında
yapılan değişiklik öncesindeki mağdur “
vekili yoksa barodan kendisine
bir vekil görevlendirilmesini isteme”
hakkına sahiptir, şeklindeki 234/1-
a-3 ve 239/1’inci maddelerindeki hüküm daha isabetli ve hakkaniye-
te ve adil yargılanmaya daha uygundur. Adil yargılanma hakkı, ceza
38
23.03.2005 tarihli ve 5320 sayılı CMK’nın Yürürlük ve Uygulanma Şekli Hakkında
Kanunu Geçici m.9.
39
Bozdağ, s.107-114.