134 / 417
133
TBB Dergisi 2017 (132)
Ahmet BOZDAĞ
Ceza Muhakemesi Kanunu’nda 2008 yılına kadar, vekili bulunma-
yan ve kendisine vekil görevlendirilmesini talep eden her mağdura suç
ayrımı gözetmeksizin, soruşturma ve kovuşturmanın her aşamasında
vekil görevlendirilmesi gerektiği kabul edilmişti.
35
Diğer bir ifadeyle
2008 yılına kadar mağdura baro tarafından vekil görevlendirilmesi
için, suç ayrımı yapılmamış ve mağdurun kişisel özellikleri göz önün-
de bulundurulmamıştı. Fakat 2008 yılında bazı ekonomik sebeplerle
CMK’nın 234. ve 239’üncü maddesinde yapılan değişiklikle, mağdura
ücretsiz vekil görevlendirilmesi belirli suçların varlığına bağlanmış-
tır.
36
Buna göre, mağdurun talebi üzerine baro tarafından ücretsiz ih-
tiyari vekil görevlendirilmesi için hem soruşturma hem de kovuştur-
ma aşamasında şu koşulların tümünün aynı anda bulunması gerekir
37
(CMK m. 234/1-a-3,2 – 239/1);
• Mağdur veya kanuni temsilcisi tarafından seçilmiş bir vekilinin
olmaması,
• İşlendiği iddia edilen suçun, cinsel saldırı suçu (TCK m. 102) ol-
ması veya alt sınırı beş yıldan fazla hapis cezası gerektiren bir suç
olması ve
rafına avukat atanmasını talep ettiği halde, şikâyetçiyi ceza yargılamasında temsil
edecek bir avukatın vekil olarak baro tarafından görevlendirilmesi sağlanmadan
hüküm kurulması suretiyle CMK’nın 234/b-5 ve 239/1. maddelerine aykırı dav-
ranılması, nedeniyle kararın oy birliği ile bozulmasına”
(Y2.CD,E. 2008/10155,
K. 2008/15704, T. 14.10.2008); Kunter, Yenisey, Nuhoğlu, s.376-377; Nur Centel,
Hamide Zafer, Ceza Muhakemesi Hukuku, 12. Bası, Beta Yayınları, İstanbul, 2015,
s.887.
35
“Mağdure E. talimatla alınan 18.04.2005 tarihli ve suçtan zarar gören müşteki A.
14.07.2006 günlü beyanlarında şikâyetçi olduklarını belirterek CMK’nın 237/1.
maddesine uygun olarak kamu davasına katılma isteminde bulunmalarına rağ-
men mahkemece bu hususta 5271 sayılı CMK’nın 238/3, maddesi uyarınca olum-
lu ya da olumsuz bir karar verilmemesi ile müşteki A.’nin vekil atanmasını is-
temesine rağmen vekil atanmaması ve vekilsiz dinlenilmesi suretiyle CMK’nın
234/1b-5 maddesine aykırı davranılması, nedeniyle kararın oy birliği ile bozul-
masına”
(Y5.CD,E. 2007/733, K. 2007/2052, T. 19.03.2007).
36
Nusret Alper Pazarcıkcı, “Türk Ceza Yargısında Soruşturma ve Kovuşturma
Evresindeki Mağdur Hakları”,
Türkiye Adalet Akademisi Dergisi
, Yıl:4, S. 14, 2013,
s.986-987.
37
TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu, Mağdur Hakları İnceleme Raporu,
12. 6. 2014, s. 28; “Zorunlu vekillik ile kanun koyucunun amacı, güçlü savunma ve
güçlü savcılığın yanında mağdura da güçlü bir koruma sağlamak olduğu halde,
uygulamada görülen ödeme zorlukları ve diğer pratik aksaklıklar nedeniyle bu
kurumdan istenilen verimi sağlayamamıştır”. Kunter, Yenisey, Nuhoğlu, s. 377;
Gültekin, s. 135.