300 / 417
299
TBB Dergisi 2017 (132)
Erdi ŞAFAK
ğıyla yayınlanarak yürürlüğe girmiştir
30
. Resmî Gazete’de “
Milletlera-
rası Andlaşma
” başlığı altında yayınlanan antlaşma hiç kuşku yok ki
Anayasa’nın 90. maddesi kapsamında değerlendirilmesi gereken ulus-
lararası bir antlaşma halini almıştır. Böylece Türk hükümeti amacına
ulaşmış ve Akkuyu’daki nükleer güç santralinin yapılması için hukuk-
sal engelleri aşmıştır
31
.
Konumuz açısından önem arz eden 1982 Anayasası’nın 90/5 mad-
desi şu şekildedir: “
Usulüne göre yürürlüğe konulmuş milletlerarası ant-
laşmalar kanun hükmündedir. Bunlar hakkında Anayasa’ya aykırılık iddiası
ile Anayasa Mahkemesi’ne başvurulamaz”.
Öğretide yaygın şekilde kabul
edildiği üzere, söz konusu yasağın amacı, devletin uluslararası alanda
yükümlülük üstlendikten sonra bir iç yargı organının antlaşmayı iptal
etmesiyle doğabilecek uluslararası sorumluluktan korunmaktır. Dev-
letin uluslararası güvenirliliğini sürdürme endişesi de Anayasa’da bu
hükme yer verilme sebeplerinden sayılmıştır.
32
Madde hükmü gere-
ğince onaylanarak yürürlüğe girmiş bir antlaşmaya dokunulamaz. Bu,
yasa hükmündedir, ama Anayasa’ya aykırı olduğu iddiası ile Anayasa
Mahkemesi’ne başvurulamaz.
33
Bakanlar Kurulu üyelerince imzalanan uluslararası antlaşmaların
uygun bulunmasına dair yasa tasarıları Başbakanlık Tezkeresi ile bir-
likte TBMM Başkanlığı’na sunulmaktadır. TBMM’de öncelikle Genel
Evrak ve Arşiv Müdürlüğü’nde kaydı yapılarak evrak kayıt numara-
30
Köybaşı, s.347.
31
Cumhuriyet Halk Partisi, 16.9.2010 tarihinde, Anamuhalefet partisi sıfatıyla, söz
konusu antlaşmanın içerik açısından da Anayasa’ya aykırılığı iddiasında bu-
lunmuştur. CHP’nin iddialarını değerlendiren Anayasa Mahkemesi, 31 Mayıs
2012 Perşembe günü yaptığı toplantıda 2010/92 esas sayılı dosyayı görüşerek
Anayasa’ya aykırılık olmadığı gerekçesiyle hem yürürlüğü durdurma, hem de ip-
tal istemini reddetmiştir. Mahkeme özetle, onay kanunlarının ilgili milletlerarası
antlaşmalarla birlikte değerlendirildiğinde bir anlam taşıdığını ancak söz konusu
antlaşmaların içeriğinin denetlenmesinin de Anayasa’nın 90. maddesi gereğince
mümkün olmadığını ifade etmiştir. E.2011/48, K.2012/88, 31.5.2012 karar günlü
Anayasa Mahkemesi kararı. Ayrıntılı Bilgi İçin bknz; Serkan Köybaşı, “Yargı De-
netiminden Milletlerarası Andlaşmalar Yoluyla Kaçmak: Akkuyu Nükleer Güç
Santrali Andlaşması”,
Anayasa Hukuku Dergisi
- Cilt: 3 / Sayı:5 / Yıl:2014,
32
Ali Bal, “Uluslararası Antlaşmaların Anayasa Mahkemesi Tarafından Denetlen-
mesi”, Rona Aybay’a Armağan,
Legal Hukuk Dergisi
Özel Sayı – Aralık 2014, Cilt 2,
s.465-466.
33
Servet Armağan, “1982 Anayasası’nda Uluslararası Andlaşmaların İmzalanması
ve Onaylanması Sistemi”
Anayasa Yargısı Dergisi,
Cilt:17, 2000, s.358.