dergi 132

300

Uluslararası Antlaşmaların Yargısal Denetimi Bağlamında KKTC Anayasa Mahkemesinin ...

sı verilen tasarılar, Kanunlar ve Kararlar Müdürlüğü’ne gönderilir ve

Müdürlük bünyesindeki Araştırma ve İnceleme Bürosu uzmanlarınca

Anayasa’ya, yasa yapım tekniği ilkeleri ile hukuk sistemine uygunluk

bakımından incelenerek bir inceleme raporu hazırlanır. Uygun bulma

yasa tasarıları genellikle üç maddeden oluşmaktadır. Birinci maddede

ilgili antlaşmanın onaylanmasının uygun bulunduğu ifadesine yer ve-

rilmekte, 2 ve 3. maddelerde ise yürürlük ve yürütme maddeleri dü-

zenlenmektedir. Tasarı ekinde antlaşmanın onaylı metinleri ve antlaş-

manın Türkçe tercümesinin bulunması gerekmektedir.

Antlaşmaların görüşme ve imzalama aşamalarında henüz yürürlü-

ğe konmuş, daha doğrusu, uygulanacak bir metin söz konusu olmadı-

ğı için, denetlenmesi ve iptal edilmesi istenilebilecek bir işlem de yok-

tur. Onaylamanın uygun bulunmasına ilişkin yasa, henüz onay işlemi

yapılmış olmadığı için dış hukuk bakımından devleti bağlayıcı nitelik

taşımasa da, TBMM İçtüzük hükümlerine göre görüşülmüş, onaylan-

mış, numara ve tarih alarak Cumhurbaşkanı’nca Resmi Gazete’yle

yayımlanmış bir yasadır. Herhangi bir yasanın taşıdığı bütün biçim

koşullarını taşımaktadır. Dolayısıyla, bütün yasalar gibi Anayasa Mah-

kemesi önünde yargı denetimine konu olabilmelidir. Onaylamanın bir

antlaşmaya ilişkin olması ve antlaşmaların Anayasa’ya aykırılık iddi-

asına konu edilememesi, uygun bulma yasasının yargı denetimi dışın-

da tutulacağı anlamına gelmemelidir.

TBMM’de uygun bulma yasası ile kabul edilen bir antlaşma,

onaylama işlemi için Cumhurbaşkanı’na sunulma durumuna gel-

mektedir. Antlaşmaların yargısal denetime tabi olması konusu da,

Cumhurbaşkanı’nca imzalanmadan önceki aşamadaki durumu ile

ilgilidir. KKTC, örneğinde açıkladığımız üzere, Cumhurbaşkanı

uluslararası antlaşmayı onaylamadan önce, Anayasa’ya aykırı olup

olmadığı görüşü istemiyle, Anayasa Mahkemesi’ne sunabilmektedir.

Türk hukuk sisteminde, Cumhurbaşkanının böyle bir yetkisi olma-

dığı için, yargısal denetim konusu uygun bulma yasası yönünden

olabilecektir.

Erol, s.299.

Mümtaz Soysal, “Uluslararası Antlaşmalar Konusunda Anayasa Yargısı”, http://

s.178 -179, E.T.20.12.2016.