298 / 417
297
TBB Dergisi 2017 (132)
Erdi ŞAFAK
Bu şekilde yürürlüğe konulan antlaşmalar hakkında uygun bul-
ma yasası kabul edilmediği için, bunların anayasal denetiminin yapıl-
masının da önüne geçilmiş olmaktadır. Bu nedenle, Anayasa’ya ay-
kırı uluslararası antlaşmaların yapılması söz konusu olabilir. Ancak
Bakanlar Kurulu’nun Anayasa’nın kendisine tanıdığı yetki sınırlarının
dışına çıktığı ve bu nedenle antlaşmanın “usulüne uygun olarak” yü-
rürlüğe girmiş sayılamayacağı iddiasıyla kabul kararnamesine karşı
Danıştay’a başvuru yapılmasına hukuki bir engel yoktur.
22
Burada
kanun hükmünde olan onay kararnamesi değil, antlaşmanın kendisi-
dir, dolayısıyla bir idari işlem olan onay kararnamesinin iptal edilmesi
mümkün olabilir şeklinde bir görüş akla gelebilir ise de, antlaşma ile
onay kararnamesinin birbirinden ayrılması söz konusu olamayacağın-
dan, bir başka deyişle, onay kararnamesinin iptalinin antlaşmanın da
yürürlükten kalkması sonucunu doğuracak olması nedeniyle, onay
kararnamelerinin idari yargı yerince iptali mümkün değildir.
23
Anayasa’da öngörülen usule uygun olarak Bakanlar Kurulu
Kararnamesi’yle onaylanmak ve Resmi Gazete’de yayımlanmak sure-
tiyle iç hukukun bir parçası haline gelmiş bir uluslararası antlaşma söz
konusu ise, buna ilişkin olarak açılacak iptal davasının esasının, onay
kararname ile eki antlaşmanın birbirinden ayrılmasının mümkün ol-
maması nedeniyle incelenme olanağı bulunmamaktadır. Bu Kararna-
me’lerin sadece şeklen hukuka uygunluğunun denetimi yapılabilir
24
.
Zira Danıştay’ın uluslararası antlaşmalar hakkında Anayasa’ya aykı-
rılık iddiasında bulunulamayacağına ilişkin hüküm ile ilgili vermiş
olduğu bir görüşü; “…
Anayasa’nın yukarıda belirtilen 90. maddesinin
son fıkrasındaki düzenleme ile anayasa koyucu, milletlerarası ilişkilerin si-
yasi yönünün ağır basması nedeniyle dış ilişkilerin sürekliliği bakımından
doğabilecek sakıncaların önlenmesi amacıyla milletlerarası antlaşmaların ip-
tali için Anayasa Mahkemesi’ne başvurulmasını engellemeyi amaçlamıştır
25
”
22
Selda Çağlar, “Milletlerarası Antlaşmaların Onaylanmasına İlişkin İç Hukuk Re-
jimi”, Prof. Dr. Hüseyin Pazarcıya Armağan
,
Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler
Fakültesi Yayın No:614, 2015, s.648.
23
Keziban Gülcan Kaya, “Milletlerarası Antlaşmaların Uygun Bulunmasına Dair
Kararnamelerin Yargısal Denetimi”,
Danıştay Dergisi,
Yıl: 2013, Sayı: 133, s.18.
24
Kaya, s.19/ Kemal Gözler, “Milletlerarası Andlaşmalar ve Sözleşmeler”, http://
www.anayasa.gen.tr/andlasma-bilgi.htm,E.T. 20.07.2017.
25
Danıştay 13. Dairesi, T.29.04.2008, E.2006/286, K.2008/4009 (Kazancı İçtihat ve
Mevzuat Programı).