dergi 132

TBB Dergisi 2017 (132)

Abdulkadir KARAARSLAN

Son olarak 23/07/2017 tarihli Resmî Gazetede yayımlanan 685 sayılı

Olağanüstü Hal Kanun Hükmünde Kararnamesi ile (OHAL KHK’sı)

OHAL kapsamında Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu

kurulmuştur.

A.6384 sayılı Yasa ile Kurulmuş İnsan Hakları Tazminat

Komisyonu

1. Kanunun Amacı

AİHM, 20 Mart 2012 tarihli Ümmühan Kaplan/Türkiye pilot kara-

rında, hâlihazırda Mahkeme önünde derdest olan ve bireysel başvuru

uygulamasının yürürlüğe gireceği 23 Eylül 2012 tarihinden önce kay-

dedilmiş olan uzun yargılama şikâyetine yönelik başvurular hakkında

Türkiye’de yeterli ve uygun tazmin sunan etkili bir iç hukuk yolunun

ihdas edilmesi gerekliliğini belirtmiştir. Bu başvuruda AİHM başvuru-

cunun babası tarafından 1970 tarihinde Manavgat Kadastro Mahkeme-

sine açılan tapu tescilinin iptali davasının hâlihazırda derdest olması-

na ilişkin şikâyeti incelemiştir. Başvurucu babasının ölümünden sonra

Kadastro Mahkemesi önündeki yargılamaya taraf olarak katılmış ve

AİHM’ye AİHS’nin 6. maddesinde korunan yargılamanın makul süre-

de neticelendirilmesi hakkının ihlali iddiası ile başvurmuştur. AİHM

bu kararda farklı yerel mahkemeler önündeki davaların süresinin aşırı

uzun olmasından ve bu durumun AİHS’nin 6 § 1. maddesi tarafından

konulan “makul süre” gereğine karşılık vermemesi nedeniyle Türkiye

aleyhine yöneltilen çok sayıda başvuru olduğunu belirtmiştir. Mahke-

me Daneshpayeh /Türkiye başvurusunda belirttiği üzere bu tür ihlal-

lerin uzun yıllardan beri tekrar ettiğini; Türk hukuk sisteminde yapısal

ve sistematik bir sorun teşkil ettiğini ve bu ihlal iddialarını ileri sürebi-

leceği etkili hukuk yollarının da bulunmadığını belirtmiştir.

AİHM Ümmühan Kaplan kararında Avrupa Konseyi Bakanlar

Komitesi’nin konu hakkındaki 12 Mayıs 2004 tarihli tavsiye kararına

da atıfta bulunmuştur. Bakanlar Komitesi tavsiye kararında, AİHS ile

kurulan temel hak ve hürriyetleri koruma mekanizmasının ikincil ni-

telikte olduğunu Sözleşme’nin 1. maddesine uygun olarak, AİHS ta-

Bkz. 23/07/2017 tarih ve 29957 sayılı Resmî Gazete için

Bkz. AİHM Kararı, Daneshpayeh/Türkiye, 16 Temmuz 2009, par.26-38.