33 / 417
32
Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuruda Kabul Edilebilirliğe Dair Bir Usul Sorunu ...
rafından garanti edilen hak ve özgürlüklerin her şeyden önce, iç hu-
kuk ve ulusal yetkililer tarafından korunması gerektiğini belirtmiştir.
Komite, AİHM’ye yapılan başvuruların esası hakkında karar verilme-
den önce iç hukuklarda ihlal iddialarının ileri sürülebileceği başvuru
yollarının kurulması halinde bu yolların da kullanılması gerektiğini;
ayrıca Mahkeme’nin yapısal ve genel eksiklikleri belirten kararlarının
akabinde, Devletlerin halihazırda mevcut bulunan iç hukuk yolları-
nın etkinliğini tekrar gözden geçirmesi ve aynı soruna ilişkin olayların
tekrar Mahkeme önüne taşınmasını önlemek için etkili iç hukuk me-
kanizmaları inşa etmesi gerektiğini belirtmiştir.
77
AİHM sonuç olarak,
AYM’nin bireysel başvuruları kabul etmeye başlayacağı 23 Eylül 2012
tarihinden önce uzun yargılama şikâyeti ile Mahkemeye sunulan ve
henüz Türkiye’ye tebliğ edilmemiş başvuruların incelenmesini dava-
lı devletin söz konusu yapısal sorunun çözümü için uygun önlemler
alıncaya kadar ertelemeye karar verdiğini belirtmiştir.
78
2.Komisyonun Yetkileri ve Çalışma Usulü
AİHM kararının bir sonucu olarak sürdürülen çalışmalar kap-
samında, 6384 sayılı “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine Yapılmış
Olan Bazı Başvuruların Tazminat Ödenmek Suretiyle Çözümüne Dair
Kanun Tasarısı” hazırlanmış ve 9 Ocak 2013 tarihinde Türkiye Büyük
Millet Meclisi’nce kabul edilerek yasalaşmış, 19 Ocak 2013 tarihinde
Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe
79
girmiştir. Bu kanun ile
77
Bkz. Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi, “Kanun Projelerinin, Mevcut Kanunların
ve İdari Uygulamaların Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Hükümlerine Uygun-
luğun Denetlenmesine Dair Tavsiye Kararı, 12 Mayıs 2004, Strasburg, https://
search.coe.int/cm/Pages/result_details.aspx?ObjectId=09000016805dd196.
78
AİHM bu kararda uzun yargılama şikâyetlerinin ileri sürülebileceği yeni kuru-
lacak mekanizmalardaki tazmin taleplerinin belirli unsurları içerisinde barın-
dırması gerektiğini belirtmiştir. Bu unsurlar şunlardır: 1-tazminat davası makul
süre içerisinde neticelendirilmelidir; 2-tazminat bedeli ivedi şekilde ödenmelidir.
Prensip olarak, bu ödeme tazminata hükmedilen kararın kesinleşmesinden itiba-
ren en geç 6 ay içerisinde yapılmalıdır; 3- Sözleşme’nin 6. maddesinde belirtildiği
gibi tazminat davasını yöneten usul kuralları, hakkaniyet ilkesine uygun olmalı-
dır; 4- Yargılama giderleri başvurucular üzerinde ağır yük teşkil edecek derecede
olmamalıdır; 5- Tazminatın tutarı, Mahkeme’nin benzer olaylarda hükmettiği taz-
minat tutarının altında kalmamalıdır. Bkz. Ümmühan Kaplan/Türkiye, par.72.
79
6384 sayılı Kanun’un 10. maddesinde, Komisyona müracaatın şekli ve süresine
ilişkin 5. maddesinin Kanunun yayımından 1 ay sonra yürürlüğe gireceği belir-
tilmiştir. Dolayısıyla Komisyon 20 Şubat 2013 Çarşamba gününden itibaren baş-
vuruları kabul etmeye başlamıştır. Başvurular 20 Şubat tarihinden itibaren altı ay