348 / 417
347
TBB Dergisi 2017 (132)
Gizem GÜLTEKİN VÁRKONYI
kolayca elde edilebilir, yeterli yasal önlemler alınmadıysa da kötü ni-
yetli kişilerin eline kolayca geçebilir hale gelmiştir.
2. Hava Taşımacılığı Alanında Kullanılan Yolcu İsim Kayıtları
Uluslararası Sivil Havacılık Örgütünün (USHÖ) 2010 yılında ya-
yımladığı YİK Verileri Kılavuzuna
19
göre YİK, hava taşımacılığı sek-
töründe
20
yolcunun kendi yaptığı veya yolcu adına yapılan her bir re-
zervasyon kaydının havayolu şirketi veya yetkili acentalar tarafından
ürettiği eşsiz kayıt numarasıdır. Zamanla, yolcuların kendi rezervas-
yonlarını rahatça yapabilmeleri için
online rezervasyon
sistemleri de ge-
liştirilmiştir. Avrupa Konseyine göre YİK verilerinin kullanım amacı,
hava taşımacılığı hizmetlerinin geliştirilebilmesi adına ticari amaçlıdır.
Bir YİK verisini oluşturan veri parçacıklarının listesi oldukça uzun ve
detaylıdır. Avrupa Konseyinin YİK ile ilgili tespit ettiği veri alanları
en güncel olmakla birlikte yolcunun tam adından varsa yolcu üyelik
bilgilerine, bagaj bilgisinden YİK rezervasyon tarihçesine kadar top-
lamda 22 adet veri alanından oluşmaktadır.
YİK verileri “terörizm ve suçla mücadelede önemli bir silah”
21
ola-
rak da tanımlanmaktadır, ancak aynı zamanda bu verilerin toplanma-
sı, saklanması ve işlenmesi sonucunda masum insanların da suçlu gibi
muamele görmesi ihtimalini beraberinde getirmektedir. Konuya iliş-
kin sorunlar özellikle ihtiyaç duyulandan daha fazla bilgi toplanması
ve terörizmle mücadele kapsamı dışındaki otoritelerle paylaşılması
veya kullanılması ihtimali üzerine ortaya çıkmaktadır.
Yolcuların uçak bileti rezervasyonu esnasında verdikleri bütün
bilgiler Küresel Dağıtım Sistemi olarak da bilinen Bilgisayarlı Rezer-
vasyon Sisteminde (BRS)
22
ve havayolu taşıyıcılarının kendi rezer-
19
International Civil Aviation Organization (ICAO), “Guidelines on Passenger
Name Record (PNR) Data”, ICAO, 2010.
https://www.iata.org/iata/passenger-data-toolkit/assets/doc_library/04-pnr/New%20Doc%209944%201st%20Editi-
on%20PNR.pdf
20
Türkiye’de bazı otobüs firmaları, web üzerinden rezervasyon yapan yolcularına
YİK kodu sağlamaktadır. Kodlar genelde isim ve soyisim, yolculuk tarihi ve saati
bilgisinden oluşmakta T.C. Kimlik Numarası da bazen istenmektedir.
21
Georgios Nouskalis, “Biometrics, E-Identity and the Balance between Security
and Privacy: A Case Study of Passenger Name Record (PNR) System Comment”,
The Scientific World Journal
, 11, 2010, s.474.
22
Uluslararası alanda Global Distribution Systems (GDS) ve Computerized Reser-