dergi 132

346

Yolcu İsim Kayıtlarının Terörle Mücadele Kapsamında Yurt Dışına Yasal Aktarımı: Avrupa ...

maktaydı. Gizliliğin korunması hakkı İkinci Dünya savaşı sonrasın-

da kişisel verilerin saklandığı veri tabanlarının ırkçılık, soykırım ve

azınlıkları hedef alan uygulamalarda kullanılması sebebiyle kamunun

özel yaşama müdahalesinin ne denli tehlikeli olduğunun açıkça anla-

şılması

ile tekrar düzenlenmiştir. Gizliliğin korunması bir temel hak

olarak İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nde

veya Avrupa İnsan

Hakları Sözleşmesi

gibi uluslararası mevzuatta yerini almıştır. Ancak

bilgisayar, akıllı telefon, tablet gibi teknoloji ürünleri ile çevirim içi hiz-

metler gibi insan hayatını kolaylaştıran yazılım ürünleri günlük hayat-

ta artan şekilde yer almaya başladıkça salt gizliliğin korunması hakkı

yasal anlamda yetersiz görülmeye başlandı. Bir yandan, bu ürünleri

kullanmak istemeyenlerin bile belli hizmetleri daha masraflı olarak

edinmemek için kullanmaya alışması, diğer yandan yasal eksiklikler

sebebiyle teknolojik nimetlerin insanların temel haklarına zarar verdi-

ği gerçeğinin fark edilmesi çok uzun sürmedi. Böylelikle gizlilik teri-

mi tek başına gelişmeleri karşılayamayıp bilgi gizliliği, manevi (karar)

gizlilik ve fiziksel gizlilik (özel yaşamın veya aile yaşamının gizliliği)

gibi çeşitli konseptlere genişledi.

Bilgi gizliliği genelde kişisel veri ko-

ruma konusunu da kapsarken, halk arasında gözetim konusunda ar-

tan algı ve anlayış

sayesinde bilgi gizliliğinden öteye gidilmesi gerek-

tiği fark edildi. Örneğin, İnternet daha önceleri gizliliğin korunmasına

katkı sağlayan bir araç iken, pazarlama ile ilgili yöntemlerin internetle

birlikte değişimi ve gelişimi sebebiyle artık kimin hangi internet sitele-

rinden ne tür ürünler satın aldığı ve hatta demografik bilgileri kolayca

edinilebilir hale gelmiştir.

İsimler, adresler, banka kartı bilgileri ve

bunun gibi birçok değerli bilgi yeterli güvenlik önlemleri alınmadıysa

Neil Robinson, Hans Graux, Maarten Botterman ve Lorenzo Valeri, “Review of

the European Data Protection Directive”, The Rand Corporation, 2009, s.6.

Birleşmiş Milletler Genel Kurulu,” İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi”, 10

Aralık 1948, 217 A(III).

Avrupa Konseyi, “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi”, 4 Kasım 1950, ETS 5

Alina Savoiu, Catalin Capatina Basarabescu, “The Right to Privacy”, Annals of

the Constantin Brancusi University of Targu Jiu Juridical Sciences Series, 1, 89-96,

2013

David Wright ve Charles Raab, “Privacy Principles, Risks and Harms.” Interna-

tional Review of Law, Computers & Technology 28, no. 3 , 2014, s.278.

Chen-Hung Chang, “New Technology, New Information Privacy: Social-Val-

ue-Oriented Information Privacy Theory”, National Taiwan University Law Re-

view 10, no. 1, 2015, s.130.