133

TBB Dergisi 2017 (133)

A. Ersoy KONTACI

Anayasası’nda da temel olarak benimsenmiş olduğu yönünde büyük

bir ittifakın bulunduğunu söylemek mümkündür. Bu sistemde parla-

mentonun içinden çıkan ve siyasî açıdan parlamentoya karşı sorumlu

olan bakanlar kurulunun (kabine), başbakan liderliğinde yürütmenin

etkin kanadını oluşturduğu ve siyasî kararların alındığı asıl ağırlık

merkezini temsil ettiği görülmektedir.

2007 yılında gerçekleştirilen anayasa değişikliği ise, bu sistemin

bambaşka bir yöne evrilmesine neden olmuştur. Gerçekten, anılan

değişiklikle birlikte cumhurbaşkanının bundan böyle Türkiye Büyük

Millet Meclisi yerine doğrudan halk tarafından seçilmesi öngörülmüş;

buna karşın, cumhurbaşkanının sahip olduğu anayasal yetkiler konu-

sunda ise herhangi bir değişiklik yapılmamıştır. Bu durum, doğrudan

halkoyuyla seçilen ve dolayısıyla güçlü bir siyasî meşruiyete sahip olan

cumhurbaşkanının, sahip olduğu konumun gereği olarak arzu edece-

ği yönde adımlar atmasını sağlayacak hukukî imkânlardan yoksun

kalmasına neden olmuştur. Doktrinde kimi yazarlar, bu yeni şekliyle

Türkiye’de geçerli olan hükümet sistemi ile 1958 Fransız Anayasası’nın

öngördüğü hükümet sistemi arasında belirleyici bir fark kalmadığı-

nı

ve hükümet sisteminin klâsik parlamenter olmaktan çıkarak yarı

başkanlık sistemine benzer özellikler kazandığını

ifade etmişlerdir.

Diğer bazı yazarlar ise, cumhurbaşkanının halk tarafından seçilecek

olmasının parlamenter rejimin niteliğine yeni bir sıfat eklenmesini

gerekli kılacağını belirtmişlerdir.

Bu kapsamda, cumhurbaşkanının

halk tarafından seçilmesinin, 1982 Anayasası’nın öngördüğü sistemi

daha da karmaşık hale getirdiğini düşünen yazarlar

olduğu gibi; ya-

pılan değişikliğin anayasal sistem üzerindeki etkisinin zaman içinde

ortaya çıkacağını ve siyasî rejimin yarı-başkanlığa doğru evrilme ih-

timali olduğu kadar, başkancı bir rejime doğru kayma ihtimalinin de

bulunduğunu belirten yazarlar da olmuştur.

2002, s. 192-196; Özer, Atilla, Türklerde Devlet Anlayışı ve Demokratik Rejim, An-

kara 2002, s. 36; Mustafa Erdoğan, Anayasacılık, Parlamentarizm, Silahlı Kuvvet-

ler, Siyasî Kitabevi, Ankara 1993, s. 30.

Hasan Tunç, Faruk Bilir ve Bülent Yavuz, Türk Anayasa Hukuku, Berikan Yayıne-

vi, Ankara 2011, s. 266.

Şükrü Karatepe, Anayasa Hukuku, Savaş Yayınevi, Ankara 2013, s. 160.

İba (2008), s. 108.

Bülent Tanör ve Necmi Yüzbaşıoğlu, 1982 Anayasasına Göre Türk Anayasa Hu-

kuku, Beta Basım A.Ş., İstanbul 2009, s. 430

İbrahim Ö. Kaboğlu, Anayasa Hukuku Dersleri (Genel Esaslar), Legal Yayıncılık,

İstanbul 2009 (4. Bası), s. 141.