133

331

TBB Dergisi 2017 (133)

Vildan GÖKKAY

deniyle kendilerinden alınır ancak zarar verme iradeleri olmadığı için

kullanma hakları devam eder.

Ana ve babanın sahip olduğu velayet hakkı kusurları sebebiyle,

örneğin çocuğa karşı şiddet uygulamak, yeterli ilginin ve sevginin ço-

cuğa gösterilmemesi, çocuğa karşı olan yükümlülüklerin ağır şekilde

savsaklanması, her türlü istismar ve kötü muamele ve sair sebepler-

den kaldırılmışsa artık ana ve baba sahip oldukları kullanma hakkını

da kaybedeceklerdir.

Kısacası velayete sahip olmayan ana ve baba

velayetten ayrılmayan yönetim yetkisine malik olamazken, kullanma

hakkı sadece velayetin kanunî bir sonucu olmayıp ana ve baba olma-

nın doğal bir sonucu olduğundan velayete sıkı şekilde bağlı değildir.

Bu yüzden velayet ana ve babanın kusuru olmaksızın onlardan alınsa

bile ana ve baba kullanma hakkından yararlanmaya devam ederler.

Bu durum kanaatimce oldukça yerindedir. Zira ana ve baba kullanma

hakkından yararlanırken yönetim yetkisinde olduğu kadar aktif bir

karar alıcı konumda değillerdir. Velayetin kaldırılması nedenlerinde

olduğu gibi kasıt ya da ağır ihmal hallerinde ise artık ana ve babanın

pasif bir durumda oldukları ve kullanma haklarından yararlanmaya

devam edeceklerini söylemek ise oldukça yanlış olacaktır. Çünkü ana

ve babanın velayete ilişkin ağır ihmali ya da kasıtlı hareketleri çocu-

ğun malvarlığını da tehlikeye düşürmüş olacaktır.

Velayete sahip olan ana ve baba, kullanma hakkına da birlikte sa-

hip olup kanunun kendilerine tanımış olduğu kullanma hakkından

birlikte yararlanırlar.

Ana veya babadan birinin ölümü halinde sağ

kalan taraf münhasıran kullanma hakkına sahip olur. Boşanma veya

evliliğin butlanı dolayısıyla kusurları olmaksızın velayetin eşlerden

birine verilmesi halinde kullanma hakkının ana ve baba tarafından na-

sıl kullanılacağına ilişkin görüş farklılıkları mevcuttur.

Buna göre bir

görüş, velayetin kendisine verilmemesi sebebiyle yönetim hakkından

mahrum kalan eşe, çocuğun mallarını kullanma hakkı tanınmasının

pratikte doğuracağı güçlükleri dikkate alarak velayetin bırakıldığı ana

Usta, s. 147.

Baygın, s. 417.

Velidedeoğlu, s. 378.

Akıntürk/Ateş Karaman, s. 427; Selma Baktır Çetiner, Velayet Hukuku, Yetkin

Yayınları, Ankara 2000. s. 86.

Baygın, s. 417.