502 / 685
501
TBB Dergisi 2017 (133)
Çiğdem Mine YILMAZ / Sevgi BOZKURT YAŞAR
TMK m. 208 “
Eşler, her zaman yeni bir mal rejimi sözleşmesiyle önceki
veya başka bir mal rejimini kabul edebilirler
” demek suretiyle, eşlerin mev-
cut mal rejiminin değiştirilmesi hususunda anlaşmış olmaları halinde
kanunun belirttiği şekilde rejimin değiştirilmesinin her zaman müm-
kün olduğunu kabul etmektedir.
216
Ne var ki bu yolla bir değişiklik
halinde ortaklık paylarının iradi olarak devri söz konusu olup, bağlam
hükümlerinin etkisini kaybettiği kanuni intikal hallerinden biri olarak
değerlendirilemez.
217
Bağlam kurallarının etkisiz hale geldiği haller eşlerin iradesi dışın-
da rejim değişikliğinin gerçekleştiği hallerdir. Eşlerin her ikisinin ira-
desi dışındaki rejim değişikliği ya “
kendiliğinden
” ya da “
mahkeme kara-
rı
” ile gerçekleşir. Medeni Kanun, bazı hallerde mevcut mal rejiminin
hâkim kararıyla mal ayrılığı rejimine, mevcut mal ortaklığı rejiminin
kendiliğinden veya hakim kararıyla mal ayrılığı rejimine dönüşmesi,
hatta bazı hallerde tekrar eski mal rejimine dönmenin hal ve şartlarını
düzenlemiştir.
Kendiliğinden dönüşme
,
eşler arasında mal ortaklığı rejiminin bulun-
ması halinde, eşlerden birinin iflasına karar verildiği takdirde, hiçbir
karara gerek olmaksızın mal ortaklığının kendiliğinden mal ayrılığına
dönüşmesidir. TMK m. 209’da düzenlenen bu durumda, mal ayrılığı
kendiliğinden, “
iflasın karar verildiği tarihten
” itibaren doğar.
218
Bir baş-
ka deyişle iflas kararının kesinleşmesiyle mal ayrılığı rejimi kendiliğin-
den yürürlüğe girmiş olacaktır.
219
Bu hükümle paralel olarak TMK m.
271/I’de de eşlerden bir hakkında iflasın açılmış olması, mal ortaklığı-
nın sona erme sebebi olarak düzenlenmiştir.
216
Akıntürk/Ateş, s. 148.
217
Limited şirketler bakımından payın karı- koca mallarının idaresine ait hükümler
gereği iktisabında ortakların muvafakati gerekliliğinin istisnasının düzenlendiği
mülga TTK m. 521/1 hükmüne ilişkin Yarg. 11. HD. 28.06.2010 T., 2009/672 E.
2010/7517 K sayılı kararında ise böyle bir devirin mülga TTK m.. 521/1 kapsa-
mında olup olmadığını açık bir şekilde değerlendirmeksizin –ancak bu şekildeki
bir devrin mülga TTK m. 521/1 kapsamında sayılabileceği yorumuna açık olarak-
taraflar arasında akdedilen mal rejimi sözleşmesini YK m. 10/3 de tanınan süre
içinde yapılmamış olmasından bahisle geçerli bir devir olmadığı yönündeki yerel
mahkeme hükmünü onamıştır.
218
Öztan, s. 423.
219
Bu hükümle hem iflas edenin eşi hem de eşin alacaklıları korunmaktadır.
Ömer Uğur Gençcan, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu 2. Cilt
,
Yetkin Basım ve
Yayıncılık, Ankara 2007, s. 1830.