133

502

Eşler Arasındaki Mal Rejimi Hükümleri Çerçevesinde Anonim Şirketlerde Bağlı Nama Yazılı ...

Mal rejiminin tasfiyesi ise TMK. m. 212’deki atıf gereğince “

mal

ortaklığı

” nın tasfiyesine göre yapılmalıdır. Mal ortaklığının tasfiye-

sinde, ortaklık malları ile kişisel malların kapsamının belirlenmesinde

esas alınacak an, ortaklığın sona erdiği andır.

220

Mal ayrılığına geçişin

mahkeme kararıyla olduğu bu halde, her eş edinilmiş mallara katılma

rejiminde kendi kişisel malı sayılacak olan nitelikteki malları, ortaklık

mallarından geri alır. Geriye kalan mallar TMK m. 277/I ve II’ye göre

eşler arasında başka bir anlaşma yoksa yarı yarıya paylaşılır.

221

222

An-

cak TMK m. 280 gereği eşlerden biri üstün bir yararının varlığını ispat

etmek suretiyle, payına mahsuben eşyanın kendisine verilmesini iste-

yebilir. Mal ortaklığı rejimi sona erdikten sonra artık ortaklık malvar-

lığı söz konusu değildir. İstisnaen, edinilmiş mallara katılma rejimin-

den farklı olarak sona erme tarihinden sonra ortaklık mallarına dâhil

malvarlığı değerlerinin yerine geçen değerler de ortaklık malvarlığına

dâhil olur. Aynı şekilde mal rejiminin başlangıcının tasfiyesine kadar

elde edilen ürünler de ortaklık malvarlığı içinde yer alır.

223

Mahkeme kararıyla yürürlükte olan mal rejiminin eşlerden birinin

224

is-

temi üzerine mal ayrılığı rejimine dönüşmesi

de TMK’nın çeşitli hüküm-

lerinde düzenlenmiştir. Kanun koyucu eşlerden birinin talebi üzerine,

mal ayrılığına geçişi üç halde öngörmüştür. Bu haller; TMK m. 206’da

düzenlenen haklı sebeplerin varlığı, TMK m. 197/II’de düzenlenen ev-

liliği koruyucu tedbirlerden biri olarak eşlerin birlikte yaşamalarına

ara verildiği durumlar ve TMK m. 169’da düzenlenen boşanma veya

ayrılık davasının devamı sırasında veya hâkim tarafından ayrılığa ka-

rar verilmesi durumunda alınacak önlemlerdir.

220

Gümüş, s. 442.

221

Ne var ki eşlerin mal rejimi sözleşmesiyle sadece edinilmiş mallardan oluşan bir

ortaklık kabul ettikleri hallerde “edinilmiş mal ortaklığı” söz konusu olup, bu dü-

zenleme edinilmiş mal ortaklığında uygulama bulmaz. Yukarıda anılan sebepler-

le mal ortaklığının sona ermesiyle birlikte, elbirliği halinde ve bir kül olarak sahip

olunan “edinilmiş mallara katılma rejiminde kişisel mal sayılacak olan ortaklık

malları” üzerindeki elbirliğiyle hak sahipliği durumu yasa gereği kendiliğinden

tek başına mülkiyete dönüşür. Gümüş, s. 445.

222

Yargıtay 18. HD 05.04.2004 tarih, E.2004/1953, K. 2004/2636 sayılı kararda da her

eşin ortaklık mallarının yarısına sahip olduğu, söz konusu ihtilafta mal rejimi do-

layısıyla yasal olarak eşine düşen kamulaştırma bedelinin yarısının davacı adına

yatırılmasına karar verilmesi gerektiği belirtilmiştir.

223

Gümüş, s. 443.

224

Eşlerden birinin ayırt etme gücünden yoksun olması halinde yasal temsilci de

talep hakkına sahiptir, Gençcan, Medeni Kanun, s. 1822.