133

504

Eşler Arasındaki Mal Rejimi Hükümleri Çerçevesinde Anonim Şirketlerde Bağlı Nama Yazılı ...

takdirde TMK m. 208’e göre, taraflardan birinin talebi üzerine mal ay-

rılığı rejimi hâkim tarafından kaldırılır ve eski mal rejimine dönülme-

sine karar verilir.

Eşlerden birinin talebi dışında mahkeme kararıyla mal rejiminin

değiştiği bir diğer hal TMK m. 210’da düzenlenmiştir. Söz konusu

maddeye göre mal ortaklığını kabul etmiş eşlerden birine karşı icra

takibinde bulunan alacaklı, haczin uygulanmasından zarara uğrarsa,

hâkimden mal ayrılığına geçilmesine karar verilmesini isteyebilir. Ala-

caklı bu talebini her iki eşe de yöneltmeli ve zararını ispatlamalıdır.

229

Bağlı nama payların kanun gereği başkasına intikalini doğuran

mahkemenin mal ayrılığına geçiş kararı

230

ile eşler arasındaki mal

rejimi dava tarihinden itibaren kendiliğinden sona ermiş ve eşler bu

tarihten itibaren mal ayrılığına geçmiş olur. Eşler bir başka mal reji-

minden mal ayrılığına geçtiklerinde, önceki mal rejimi kendiliğinden

sona ermiş sayılır ve sona ermiş olan mal rejiminin tasfiyesi işlemi,

ilgili mal rejiminin tasfiye kurallarına göre yapılır.

231

Tasfiyeyi talep

229

Gençcan, Medeni Kanun, s. 1831.

230

Mahkemenin bu kararı Şıpka’ya göre değiştirici yenilik doğuran karar

niteliğindedir, Şıpka, s. 45.

231

Tasfiyeye ilişkin hükümlere bakıldığında; Mal ayrılığı rejiminin tasfiyesinde,

evliliğin genel hükümleri sonucu eşlerin mallarının birbirine karışması, ispat

problemini doğurmaktadır. Eşlerin, malvarlığının kendilerine ait olduğunu is-

patlayamamaları halinde TMK’daki atıf gereği paylaşmalı mal ayrılığı kural-

ları uygulanır. İlgili hüküm olan TMK m. 245/I gereğince de paylı mülkiyetin

eşlerden birine özgülenmesi dışında bu rejimin sona ermesinde eşler açısından

bir talep hakkı doğmaz. Paylı mülkiyet hükümleri gereği ve TMK m. 248 gereği

eşlerden biri, diğer eşin payının ödeme günündeki karşılığını vermek ve malın

kendisine kalmasında üstün yararı olduğunu ispatlamak şartıyla, paylı mülkiye-

te konu olan malın kendisine verilmesini isteyebilir. Paylaşmalı mal ayrılığının

tasfiye aşamasında ise eşler arasında aileye özgülenen malların bütünü üzerinde

elbirliği ile hak sahipliğine dayalı bir tasfiye ortaklığı kurulur. Tasfiyede mal or-

taklığından farklı olarak kural olarak “aynen paylaşmaya” gidilir. TMK m. 251

uyarınca “Eşlerden biri, diğer eşin payını azaltmak kastıyla paylaşmadan önce bir

malı karşılıksız olarak elden çıkardığı takdirde hakim, diğer eşin alacağı denkleş-

tirme bedelini hakkaniyete uygun olarak belirler. Mal rejiminin sona ermesinden

önceki bir yıl içinde diğer eşin rızası olmadan olağan hediyeler dışında yapılan

karşılıksız kazandırmaların bu eşin payını azaltmak kastıyla yaptığı varsayılır. Bu

tür kazandırmalara ilişkin uyuşmazlıklarda mahkeme kararı, davanın kendisine

ihbar edilmiş olması koşuluyla, kazandırmadan yararlanan üçüncü kişilere karşı

da ileri sürülebilir.” Esasen burada mevcut olan bir denkleştirme bedeli değil, ai-

leye özgülenecek mallar içinde yer alması gerekirken dışarıda kalan mallar yerine

eklenecek değerlerdir. Edinilmiş mallara katılma rejiminin tasfiyesinde, kişisel

mallar tasfiye dışı kalmaktadır. Bu sebeple kişisel mal niteliğindeki ortaklık payı

hangi eşin mülkiyetinde ise, o eşyanın maliki olmaya devam edecektir. Edinilmiş

mallara katılma rejimi sonrası katılma alacağı TMK m. 239/I’e göre, ayın ya da na-