504 / 685
503
TBB Dergisi 2017 (133)
Çiğdem Mine YILMAZ / Sevgi BOZKURT YAŞAR
TMK m. 206 “
Haklı bir sebep varsa hâkim, eşlerden birinin istemi üze-
rine mevcut mal rejiminin mal ayrılığına dönüşmesine karar verebilir
” şek-
lindedir. “
Haklı sebep
” in ne olabileceği aynı maddede 5 bent halinde
“özellikle” denilerek sınırlayıcı olmadan belirtilmiştir.
225
1-5. Bentlerde,
diğer eşin borca batık veya mal ortaklığındaki payının
226
haczedilmiş
olması; diğer eşin, isteme bulunanın veya ortaklığın menfaatlerini teh-
likeye düşürmüş olması; diğer eşin ortaklığın malları üzerinde tasarruf
işleminin yapılması için gereken rızasını haklı sebep olmadan esirge-
mesi; diğer eşin, isteme bulunan eşe malvarlığı, geliri, borçları veya or-
taklık malları hakkında bilgi vermekten kaçınması; diğer eşin sürekli
olarak ayırt etme gücünden yoksun olması, haklı sebep olarak kabul
edilmiştir.
Mahkeme kararıyla mal rejiminin değiştirilebilmesi, evliliğin ge-
nel hükümleri arasında kabul edilen birliğin korunması amacıyla
alınan tedbir sonucunda da gerçekleşebilir. Şöyle ki; TMK m. 197/II
“
Birlikte yaşamaya ara verilmesi haklı bir sebebe dayanıyorsa hâkim, eşlerden
birinin istemi üzerine birinin diğerine yapacağı parasal katkıya, konut ve ev
eşyasından yararlanmaya ve eşlerin mallarını yönetime ilişkin önlemleri alır
”
şeklindedir. Maddede ifade edilen “
malların yönetimi
” ne “
mal ayrılığı-
na karar verilmesi
” de dâhil edebilir.
227228
TMK m. 169 ile hâkimin boşanma veya ayrılık davası açılınca eş-
lerin malların yönetimine ilişkin tedbirleri re’sen alacağını öngörmüş-
tür. Bu durumda hâkim, eşlerden birinin malvarlığına ilişkin ufak bir
tehlikenin varlığı halinde dahi mal ayrılığına geçilmesine karar verebi-
lir. Bu tedbir geçici nitelikte olduğundan boşanma davası reddedildiği
225
Yarg. 2. HD’nin 02.06.2004 t. 6062 E. 7170 K. Sayılı kararında da bu hallerin
sınırlayıcı olmadığı belirtilmiştir.
226
Ortaklıktaki payın haczi ancak mal ortaklığı rejiminde söz konusu olabilir.
227
Öztan, s.429.
228
Nitekim mehaz kanun İsviçre Medeni Kanun m. 176/I/b.3’te, hakimin hal ve
şartlar haklı gösteriyorsa eşler arasında mal ayrılığı rejimine hükmedeceğini ön-
görmektedir. Gümüş’e göre de “malların yönetimine ilişkin önlemlerden” neyin
anlaşılması gerektiği belirsiz olup, hakime “gerekiyorsa” “ orantılılık ilkesinin ışı-
ğında” mal rejimine müdahale edebilme imkanının tanınması gerekir. Gümüş, s.
173; Aynı görüşte Dural/Öğüz/Gümüş, s 184; Zeytin, s. 56. Yargıtay ise eşlerin
ayrı yaşadığı dönemde talep üzerine hakim kararıyla olağanüstü mal rejimi ola-
rak mal ayrılığına geçişini TMK. 206 hükmü kapsamında ele alarak, haksız ayrı-
lığın ancak evlilik ortaklığına ilişkin menfaatleri tehlikeye düşürerek bir haklı se-
bebin varlığına yol açtığı takdirde mümkün görmektedir. Yarg. 2. HD. 18.04.2005
t. E. 2005/3039, K. 2005/6149 s. Karar.