133

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Anayasa Temelinde Psikososyal Engelli Bireylerin ...

Ashindane v. Birleşik Krallık Kararı’nda Mahkeme, akıl hastası bir

kişinin yoğun güvenlikli bir akıl hastanesinden, kişinin daha serbest

olabildiği ve tedavisinin ilerlemesine daha fazla katkıda bulunabile-

cek bir kliniğe transferinin geciktirilmesi durumunu her iki ortam da

kişinin tedavisine uygun ortamlar olduğundan Sözleşme’nin 5/1-e

maddesi bağlamında hukuka uygun bulmuştur.

Benzer bir durumun

tartışıldığı Aerts v. Belçika Kararı’nda ise, kişinin cezaevinin psikiyatri

koğuşunda tutulup tedavisine uygun bir kliniğe yerleştirilmemesi ne-

deniyle Sözleşme’nin ihlal edildiğine hükmedilmiştir. Zira ilgili kara-

ra konu olayda, başvuranın tutulduğu psikiyatri koğuşunda yalnızca

bir psikiyatrist görev yapmaktadır ve o da haftada yalnızca altı saat

koğuşta bulunmaktadır. Olayda, yalnızca hekimler tarafından uygu-

lanması gereken damar içi enjeksiyonların hastaya yeterli vasıflara sa-

hip olmayan hastabakıcılar tarafından uygulandığı, yeterli terapatik

programlardan da yoksun olan koğuşun hastanın sağlığını olumsuz

etkilediğine ilişkin tespitler de Mahkeme’nin ihlal kararını almasında

etkili olmuştur.

AİHM, yukarıda da ifade ettiğimiz gibi, Taraf Devletleri, kişinin

tedavisinin onu toplumdan uzaklaştırmadan yapılabilmesi için yatı-

rım yapma yükümlülüğü altına sokmaktan çekindiği gibi, yine finan-

sal nedenlerle kliniklerden beklenen kapasite ile mevcut kapasite ara-

sında belirli bir fark olabileceğini kabul etmektedir.

Ancak Aerts v.

Belçika Kararı’nda bu yaklaşımından farklı olarak Mahkeme, kişinin

özgürlük hakkı ile ulusal makamların yarışan menfaatleri arasında

makul bir denge bulunmadığını gözeterek Sözleşme’nin 5/1-e mad-

desinin ihlal edildiğine karar vermiştir. Mahkeme’ye göre, gözetim

altında tutulan birini, muayenesinin hemen ardından uygun yere yer-

leştirmesini devletten beklemek gerçekçi değildir. Ancak sonuç itiba-

rıyla, gerek tedavinin başarılı olamama riskini doğuran, gerekse tutma

süresini makul olmayan bir biçimde uzatan uygulamalar Sözleşme’nin

5/1-e maddesi anlamında hukuka uygun kabul edilemez.

Ashingdane v. Birleşik Krallık, para. 47.

Aerts v. Belçika, Başvuru No: 61/1997/845/1051, 30.07.1998, para. 24.

Harris, O’Boyle, Bates ve Buckley, s. 160.

Aerts v. Belçika, Başvuru No: 61/1997/845/1051, 30.07.1998, para. 46.