133

TBB Dergisi 2017 (133)

Bahar KONUK SOMMER

başvurmak için yasal temsilci temin etme konusunda sorumluluğu

bizzat üstlenmeleri gerektiği şeklinde bir anlam çıkarılmasının müm-

kün olmadığını da hüküm altına almıştır.

Öte yandan kişinin, hiç-

bir surette ne şahsen ne de bir vekil aracılığıyla kendisi aleyhindeki

alıkoyma kararının verildiği yargısal sürece dahil olmamasının, ken-

disine her hangi bir ihbarda bulunulmaması ve bu suretle savunma

hakkını kullanamamasının özgürlük ve güvenlik hakkının ihlali anla-

mına geldiği hususunda tereddüt yoktur.

Dahası Mahkeme, kendisi-

ni kişiye yapılan hukuki yardımın etkinliğini denetlemek konusunda

da yetkili görmekte, bir avukat dahi olsa kişiye yalnızca bir temsilci

atanmış olmasını yeterli bulmamaktadır.

D. Tazminat

AİHS’nin 5/5. maddesinde yer alan düzenlemeye göre, “Bu mad-

de hükümlerine aykırı bir yakalama veya tutma işleminin mağduru

olan herkes, tazminat hakkına sahiptir”. AİHS’de, Sözleşme hükümle-

rinin ihlaline karşı ulusal düzeyde açıkça tazminat hakkı öngören tek

düzenleme olan bu hüküm, 5. madde kapsamındaki tüm özgürlük-

ten yoksun bırakılma halleri için geçerlidir.

5/4. maddede güvence

altına alınan bir yargı yoluna başvuru hakkı gibi, tazminat hakkı da,

Sözleşme tarafından güvence altına alınmış hak ve özgürlüklerin ihlali

halinde Sözleşme’nin 13. maddesinde düzenlenen kişinin etkili baş-

vuru hakkına ilişkin genel yükümlülüğün özel bir görünümünü teşkil

eder.

Sözleşme’nin 5/5. maddesinde yer alan tazminat hakkından ya-

rarlanabilmek için, maddenin diğer fıkralarından birine yönelik ihla-

lin ulusal yargı organlarınca veya Sözleşme organları tarafından tespit

edilmesi gerekmektedir.

Ancak söz konusu ihlalin varlığı, doğrudan

Winterwerp v. Hollanda, para. 66.

Winterwerp v. Hollanda, para. 61. Megyeri v. Almanya, para. 23.

Pereira v. Portekiz, Başvuru No: 44872/98, 26.02.2002.

Ulaş Karan, “Kişi Özgürlüğü ve Güvenliği Hakkı”, İnsan Hakları Avrupa Söz-

leşmesi ve Anayasa, (Ed. Sibel İnceoğlu), Yüksek Yargı Kurumlarının Avrupa

Standartları Bakımından Rollerinin Güçlendirilmesi Ortak Projesi, Şen Matbaa,

Ankara, 2013, s. 205; Doğru ve Nalbant, s. 411

Macovei, s. 74; Karan, s. 205.

Macovei, s. 75.