134

156

Belediye Şirketlerinin Hukuki Statüsü

I- BELEDİYE ŞİRKETLERİNİN TÜZEL KİŞİLİĞİ

Belediye şirketlerinin tüzel kişiliklerinin incelenmesinde izleyece-

ğimiz yol öncelikle kamu tüzel kişiliği ile ilgili bilgi vermek olmalıdır.

Tüm idare hukuku kitaplarında işlenmekte olan bu konu herkes tara-

fından bilinir olsa da belediye şirketlerinin, ya da kamu tüzel kişiliği

olduğu iddia edilen hertürlü oluşumun incelenmesinde, kamu tüzel

kişiliğinin nasıl kazanıldığını göstermek bir gerekliliktir (

Kamu

Tüzel kişiliği). Daha sonra ise belediye şirketlerinin tüzel kişiliği ve

bunların kamu tüzel kişisi olup olmadıkları incelenecektir (

Beledi-

ye şirketlerinin kamu tüzel kişisi olup olmadıkları sorunu).

A. Kamu tüzel kişiliği

Kamu tüzel kişiliği konusunun günümüzde hala konuşuluyor,

hatta tezlere

konu oluyor olmasının sebebi, kamu yönetimi alanında

yeni usullerin sürekli ortaya çıkması, sadece Türkiye idari yapısında

değil Fransa, Almanya gibi ülkelerin de idari yapılanmalarında deği-

şikliklerin meydana gelmesi, pozitif hukukta meydana gelen gelişme-

lerin doktrin tarafından değerlendirilmesi ve teorik açıklamalarının

yapılması ihtiyacıdır.

Tüzel kişilik kavramı çok eski tarihlidir ve ilkçağlardan beri, bu-

gün tüzel kişi olarak adlandırdığımız, belirli bir teşkilatlanmaya sa-

hip, belli bir amacı gerçekleştirmeye yönelik mal ya da insan topluluk-

ları bulunmaktadır.

Kamu tüzel kişiliği söz konusu olduğunda Devlet ve diğer kamu

tüzel kişileri olarak ayrıma gitmek gerekir. Çünkü kuruluş ve ortaya

çıkış bakımından Devlet ve diğer kamu tüzel kişileri farklılık gösterir.

Devletin tüzel kişiliğinin kabulü ile ilgili olarak egemenlik kavramı

merkezinde tarihsel bir süreç söz konusu iken diğer tüm kamu tüzel

kişileri, tıpkı özel hukuk kişilerinde olduğu gibi, pozitif hukuk kural-

larına uygun olarak kurulmuşlardır.

Gerçi yerel yönetimlerin de ta-

Örneğin: Florian Linditch, Recherche Sur La Personalité Morale En Droit Ad-

ministratif, LGDJ, 1997; Sabine Boussard, Les Personnes Publiques Spéciale,

L’Harmattan, 2016; Begüm İsbir, Kamu Tüzel Kişiliği, Turhan Kitabevi, 2017.

Bilge Öztan, Tüzel Kişiler (Ders Notları), Turhan Kitabevi, Ankara, 1994, s.2 ve 3.

Ayrıntılı bilgi için Bkz. Florian Linditch, a.g.e. s.80 vd.; Grédoire Bigot,

“Personnalité Publique et Puissance Publique”, in, La Personnalité Publique, Ac-

tes du Coll. AFDA, Litec, 2007, s. 17 vd.