134

162

Belediye Şirketlerinin Hukuki Statüsü

şirketlerin kamunun parasını kullanması, belediyelerin hisselerinin

%50’den fazla olduğu şirketlerin personelinin Emekli Sandığı Kanunu

hükümlerine tabi sayılması bakımından bu şirketlerin kamu tüzel ki-

şisi olarak” gözükebileceği belirtilmiştir.

Gözler de bu şirketlerle ilgili olarak bunların kamu tüzel kişileri

olduğunu iddia etmektedir:

“

Bu tür şirketler (...) kanunların verdiği özel bir yetkiye dayanarak kamu

tüzel kişileri (il özel idareleri, belediyeler, büyükşehir belediyeleri) tarafından

kurulduğuna ve kendilerini kuran kamu tüzel kişilerinden ayrı birer tüzel ki-

şiliğe sahip olduğuna ve kendilerini kuran mahalli idarenin denetimi altında

bulunduklarına ve bunlar bir takım kamu gücü ayrıcalık ve yükümlülükleriy-

le donatıldıklarına göre, bunlar birer kamu tüzel kişisidir ve dolayısıyla birer

kamu kurumudur

”.

Yukarıda değindiğimiz Belediye Kanununun 70’inci maddesinde,

Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun 26’ncı maddesinde ve İl Özel İda-

resi Kanunu’nun 52’nci maddesinde bu yerel yönetimlerin “ilgili mev-

zuatta belirtilen usullere göre” sermaye şirketi kurabilecekleri belir-

tilmektedir. Bu şekilde, Gözler’in söylediği gibi, söz konusu şirketler,

özel kanunlarla yetkilendirilmiş olan yerel yönetim birimleri tarafın-

dan kurulmaktadır.

İlgili kanunlarda yerel yönetim birimlerinin sermaye şirketi kura-

bilecekleri belirtilmektedir ve Türk Ticaret Kanunu’nun 124’üncü mad-

desine göre anonim, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit

şirket birer sermaye şirketidir. Bu şirketlerin tüzel kişiliği vardır ve

Türk Medeni Kanunu’nun 48’inci maddesi

çerçevesinde bütün hak-

lardan yararlanabilir ve borçları üstlenebilirler (m.125). Yani Gözler’in

söylediği gibi özel kanunla verilmiş yetkiye dayanılarak kurulmuşlar

ve ayrı tüzel kişiliğe sahiplerdir. Bu şirketleri kuran yerel idareler şir-

ketlerin en az %50’sine sahip oldukları takdirde bunlar kamu tüzel

Muhterem Dilbirliği, “Belediye Şirketleri”,

Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi,

Cilt 4,

Sayı: 2, Mart 1995, ss.65-80.

Kemal Gözler, İdare Hukuku Dersleri, Ekin 2015, s. 251. Aynı yönde Yahya Kazım

Zabunoğlu, age, s.285; Halil Kalabalık, age, s.288-289.

Medeni Kanunun Hak ehliyeti kenar başlıklı 48’inci maddesi tüzel kişilerin, cins,

yaş, hısımlık gibi yaradılış gereği insana özgü niteliklere bağlı olanlar dışındaki

bütün hak ve borçlara ehil olduğunu düzenlemektedir.