134

161

TBB Dergisi 2018 (134)

Fatma Didem SEVGİLİ GENÇAY

Bir diğer fark olarak şu belirtilebilir: özel hukuk kişileri kendi

faaliyet alanlarını kendi işlemleri ile belirlerken, kamu tüzel kişileri

kendileri dışında bir irade ile kurulmaktadır ve bu irade onların faali-

yet alanlarını, görev ve yetkilerini belirlemektedir. Kamu hukukunda

verilmiş yetkiler söz konusu olup, devlet dışındaki tüm kamu tüzel

kişileri için ihtisas ilkesi geçerli olduğundan, kamu tüzel kişileri kendi

faaliyet alanlarında değişiklik yapamazlar. Ancak Belediye Kanunu

örneğinde olduğu gibi kanun ihtiyari görevler vermiş ise bu görevler-

den bazıları veya tamamı tüzel kişinin kendi işlemi ile üstlenilebilir.

Elbette burada kanunla verilmiş bir takdir imkanı söz konusu olduğu

için yine tamamen görev belirlemede özgür değildir.

Son olarak, kamu tüzel kişileri özel hukuk tüzel kişilerine nazaran

daha sıkı bir denetime tâbi tutulmaktadır. Konumuz özelinde belediye

şirketlerinin denetimine ilerde değinilecektir.

B. Belediye şirketlerinin kamu tüzel kişisi olup olmadığı

sorunu

Belki de Lütfi Duran’ın dediği gibi :

“...

tüzel kişilik kavramı idare teşkilatında önemli ve büyük bir yer tutmak-

la beraber, kamu tüzel kişisi kurumu, idarenin işleyişi (görevler, yetkiler ve

usuller) ve özellikle idari dava ve uyuşmazlıkların belirlenmesi ve çözümlen-

mesi yönünden kapsamlı ve etkin bir öğe değildir

”.

Gerçekten de belediyeler kendilerine kanunla verilmiş görevleri

yerine getirmek üzere şirketler kuruyorsa bu kelimelerin yerlerini de-

ğiştirirsek, kendisine verilmiş görevleri şirketler eliyle yerine getiriyor

demektir. Bu bakımdan bu şirketlerin kamu tüzel kişisi mi yoksa özel

hukuk tüzel kişisi mi oldukları o kadar da önemli değildir. Nihayetin-

de üstünde anlaşacağımız nokta herhalde bunların kamusal görevler

yerine getirdikleridir.

Yine de şimdi öncelikle belediye şirketlerinin birer kamu tüzel ki-

şisi olduğuna dair görüşü, sonrasında yeni nitelendirme çalışmalarını

ve son olarak bizim değerlendirmemizi sunalım.

Kamu tüzel kişisi olduklarına dair görüş

Belediye şirketlerinin belediyelerden ayrı birer tüzel kişiliği ol-

duğu şüphesizdir ve “özellikle kaynak kullanımı bakımından bu