134

295

TBB Dergisi 2018 (134)

Nur BOLAYIR

Yargılamanın makûl süre içerisinde usûl ekonomisine uygun bir

şekilde gerçekleştirilmesini amaç edinen kanun koyucu söz konusu

düzenlemeye yer vererek, dava malzemesinin ilk derece yargılama-

sı sırasında ve mümkün olan en kısa süre içinde toplanmasını sağla-

mak istemiş; bu sayede ilk derece yargılaması sırasında mahkemelerin

ve tarafların gerekli özeni göstermeleri hedeflenmiştir.

Sınırlı istinaf

yargılaması sırasında ilk derece mahkemesince verilmiş olan kararlar

maddî ve hukukî bakımdan denetlenmekle birlikte, ilk derece yargı-

lamasının tamamen yeni baştan tekrarlanması söz konusu olmamak-

tadır; çünkü ikinci derecede denetim mevkiinde bulunan bir merci-

in yeni bir vakıayı veya delili incelemesi, muhakeme etmesi sınırlı

istinafın yapısıyla bağdaşmamakta; yargılamanın sağlıklı bir şekilde

yapılması, delillerin toplanması ve bunların değerlendirilmesi netice-

sinde hukukî bir sonuca ulaşılması ilk derece mahkemesinin görevi

dâhilinde bulunmaktadır.

mış olan dava malzemesine dayanarak kararını vermekte; istinaf yargılaması

sırasında dava malzemesi temin edilmemektedir. İlk yargılama baştan sona tek-

rarlanmamakta; maddî vakıaların sadece gereken hususlarda yeniden incelen-

mesi suretiyle bir karara varılmaktadır. Tam (geniş anlamda) istinaf sisteminde

ise, ikinci derece yargılama tamamen yeni bir usûl kesiti olarak karşımıza çık-

makta; istinaf mahkemesi hâkimi tarafından ilk derece mahkemesinden bağımsız

olarak, yargılamaya yeniden yön verilmekte; ilk derece mahkemesinin incelediği

ve değerlendirdiği vakıalar istinaf yargılaması sırasında tekrar ele alınmaktadır.

Taraflara ilk derece mahkemesi önünde toplanan dava malzemesini tamamlama

ve yenileme imkânı tanınmakta; yeni dava malzemesiyle yeni bir sonuca varmak

amaçlanmaktadır (Nevhis Deren-Yıldırım, Teksif İlkesi Açısından İstinaf, İstinaf

Mahkemeleri Uluslararası Toplantı, Ankara 7-8 Mart 2003, s.268-269; Ejder Yıl-

maz, İstinaf, 2.Baskı, Ankara 2005, s.21-22; H.Yavuz Alangoya

M.Kâmil Yıldırım

Nevhis Deren-Yıldırım, Medenî Usul Hukuku Esasları, 8. Tıpkı Baskı, İstanbul

2011, s.508-509; Cenk Akil, İstinaf Kavramı, Ankara 2010, s.262-263; Arslan Temel,

İstinaf Mahkemeleri, Hukuk Muhakemeleri Kanunu ve Borçlar Kanunu Sempoz-

yumu, Ankara 24-25 Mart 2011, s.19; Baki Kuru/Ramazan Arslan

Ejder Yılmaz,

Medenî Usul Hukuku Ders Kitabı, 25.Baskı, Ankara 2014, s.58; Ramazan Arslan/

Ejder Yılmaz/Sema Taşpınar Ayvaz, Medenî Usul Hukuku, 2.Baskı, Ankara 2016,

s.583; Adem Albayrak, Hukukta İstinaf Uygulaması, 2.Baskı, Ankara 2016, s.7-8;

Pekcanıtez/Özekes, Pekcanıtez Usûl, s.2244-2245). Tam ve sınırlı istinaf sistemle-

rine ilişkin farklı hukuklardaki düzenlemeler ve doktrinde ileri sürülen görüşler

hakkında ayrıntılı bilgi için bkz. Yıldırım, s.46 vd.; Akkaya, s.96 vd.

Özekes, Yeni Kanun Yolu Sistemi, s. 94.

Mehmet Akif Tutumlu, “İstinaf Yargılamasında Yeni Vakıa-Delil Getirme Yasağı

ve İstisnaları”,

THD

, Ankara 2007, S.7, s.60; Mehmet Akif Tutumlu, Medeni Usul

Hukuku Sorunları, C.I, 3. Baskı, Ankara 2010, s.34.