134

300

İstinafta Yeni Vakıa ve Delil İncelemesi

Talep sonucunun daraltılması, dava konusunun tarafların iradesi

dışında ortadan kalkması, asıl vakıaya zımnen dâhil olan vakıaların

ileri sürülmesi gibi hallerde iddianın ve savunmanın genişletilmesi

veya değiştirilmesi yasağı söz konusu olmadığından, taraflar herhangi

bir kısıtlamaya tâbi olmaksızın ilgili vakıaları yargılamaya dâhil ede-

bileceklerdir.

Ayrıca, iddianın ve savunmanın genişletilmesi veya de-

ğiştirilmesi yasağı yalnızca taraflarca getirilme ilkesinin uygulandığı

davalar bakımından geçerli olduğundan, re’sen araştırma ilkesinin uy-

gulandığı davalarda ve işlerde de yeni vakıalar ileri sürülebilecektir.

HMK.m.357/f.I’de “

bölge adliye mahkemesince re’sen

göz önünde tu-

tulacaklar dışında, ilk derece mahkemesinde ileri sürülmeyen iddia ve

savunmalar dinlenemez” şeklinde bir düzenlemeye yer verildiğinden,

re’sen dikkate alınması gereken vakıalar yeni vakıa getirme yasağına

tâbi olmaksızın serbestçe istinaf yargılamasına konu edilebilecektir.

Bu çerçevede, örneğin re’sen nazara alınabilecek olan dava şartlarının

yokluğuna ilişkin vakıalar

ile dava dosyasından anlaşılan itiraz teş-

kil eden vakıalar,

istinaf sebebi olarak gösterilmemiş bile olsa, istinaf

yargılaması sırasında hâkim tarafından kendiliğinden dikkate alına-

bilecektir. Dava dosyasından anlaşılabilen itiraz teşkil eden vakıalar,

ilk derece mahkemesinde iddianın ve savunmanın genişletilmesi veya

değiştirilmesi yasağı veya bu yasağın istisnaları dâhilinde ileri sürül-

memiş bile olsa istinaf yargılamasına serbestçe getirilebilecektir. Dava

dosyasından anlaşılamayan itiraz ve def’i niteliğinde vakıalar ise, ilk

derece yargılamasında iddianın ve savunmanın genişletilmesi veya

değiştirilmesi yasağı ya da bu yasağın istisnaları dâhilinde ileri sürül-

müş ve istinaf sebebi olarak istinafa başvuru dilekçesinde gösterilmiş

olmak kaydıyla, istinaf yargılamasına konu olabilecektir.

Akil, s.309-310.

İstinaf El Kitabı, s.55.

HMK.m.355,c.2’ye göre bölge adliye mahkemesi kamu düzenine aykırılık gördü-

ğü takdirde bu hususu re’sen gözeteceğinden, kamu düzeni kökenli olan dava

şartlarının eksikliğine ilişkin vakıaların HMK.m.355,c.1 uyarınca istinaf sebebi

olarak ileri sürülmesi gerekmemektedir.

Örneğin, bir “itiraz” olan borcun ödendiği vakıası, dava dosyasından anlaşıldığı

sürece re’sen nazara alınabileceğinden, taraflarca herhangi kısıtlamaya tâbi ol-

maksızın borcun ödendiği ileri sürülebilecektir (Pekcanıtez/Özekes, Pekcanıtez

Usûl, s.2251).

Çiftçi, s. 551-552.