134

290

İstinaf Kanun Yolunda Kamu Düzeni Kavramı

gerçekleştirilmesi öngörülmüştür. Bununla birlikte kamu düzenine

aykırılık halinde taraflarca belirtilen istinaf sebepleriyle bağlı olmaksı-

zın resen inceleme yapılabilecektir. HMK m.355 hükmü ile kamu dü-

zeni, sebebe bağlılık ilkesinin bir istisnası olarak düzenlenmiştir.

Bölge adliye mahkemesinin resen inceleme yetkisinin sınırları-

nı belirlemek bakımından istinafta kamu düzeni kavramının içeriği

netleştirilmelidir. Kanaatimizce, gerek medeni usul hukuku gerekse

maddi hukukta kamu yararı/kamu düzeni düşüncesi ile öngörülmüş

olan kurallara aykırılık halleri bölge adliye mahkemesi tarafından ken-

diliğinden inceleme konusu yapılmalıdır. HMK m.355’te ifade edilen

kamu düzeni kavramı yalnızca usul hukukundaki kurallara aykırılık

olarak anlaşılmamalıdır.

Hangi kuralların kamu düzeni düşüncesi ile öngörüldüğünü be-

lirlemek her zaman kolay olmayabilir. Bu konuda, doktrindeki görüş-

lerden ve Yargıtay kararlarından faydalanılacaktır. Ayrıca ilgili hukuk

kuralının yer aldığı madde gerekçeleri de yol gösterici olabilir. Sözü

edilen kaynaklardan faydalanılarak, bu çalışma kapsamında kamu

düzenine aykırılık olarak nitelendirilebilecek hallere örnekler veril-

miştir. Medeni usul hukuku hükümleri Yargıtay tarafından esas iti-

bariyle emredici karaktere haiz hükümler olarak algılanmakta oldu-

ğundan bu hükümler bakımından sebeple bağlılık ilkesinin uygulama

alanı oldukça daralmaktadır. Maddi hukuk hükümleri bakımından ise

bir ayırım yapmak ve uyuşmazlığının kendisinin kamu düzenini ilgi-

lendirdiği davalarda resen araştırma ilkesi uygulandığından, bu dava-

ların sebeple bağlılık ilkesinin istisnasını oluşturduğunu kabul etmek

gerekmektedir. Taraflarca getirilme ilkesinin geçerli olduğu davalarda

ise belirli bazı hususlar kamu düzeni ile ilişkilendirildiğinde bölge ad-

liye mahkemesi tarafından resen dikkate alınacaktır.

Kaynakça

Akil Cenk, İstinaf Kavramı, Ankara 2010.

Akkaya Tolga, Medeni Usul Hukukunda İstinaf, Ankara 2009.

Aktepe Artık Sezin, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Avrupa İnsan Hakları Mah-

kemesi Kararları Işığında Medeni Usul Hukukunda Adil Yargılanma Hakkı,

Ankara 2014.

Alangoya H. Yavuz/Yıldırım M. Kamil/Deren- Yıldırım Nevhis, Medeni Usul Huku-

ku Esasları, 8.Tıpkı Baskı, İstanbul 2011.