134

298

İstinafta Yeni Vakıa ve Delil İncelemesi

Kanaatimizce, HMK.m.357/f.I’de “

bölge adliye mahkemesince re’sen

göz önünde tutulacaklar dışında, ilk derece mahkemesinde ileri sü-

rülmeyen iddia ve savunmalar dinlenemez” şeklinde bir düzenleme-

ye yer verildiğinden, istinaf incelemesi sırasında dikkate alınabilecek

vakıalar, HMK.m.355 uyarınca istinafa başvuru dilekçesinde istinaf

sebebi olarak gösterilmiş olmak kaydıyla, ilk derece yargılaması sı-

rasında gerek iddianın ve savunmanın genişletilmesi veya değiştiril-

mesi yasağının kapsamında, gerekse bu yasağın istisnaları dâhilinde

ileri sürülmüş olan vakıalarla sınırlı tutulmalıdır. Dava malzemesinin

ilk derece yargılaması sırasında ve mümkün olan en kısa süre içinde

toplanmasını sağlamak amacıyla “sınırlı istinaf” sistemini benimsemiş

olan kanun koyucu istinaf incelemesi sırasında yeni dava malzemesi-

nin getirilmesini yasakladığına göre, HMK.m.357/f.I’deki hükmün ka-

nun koyucunun iradesine aykırı şekilde yorum yoluyla genişletilmesi

isabetli olmayacaktır. İlk derece yargılamasının sona ermesinden sonra

ya da istinaf incelemesi sırasında ortaya çıkmış olan vakıaların istinaf

yargılamasında bildirilmesine izin verildiği takdirde, kanun koyucu-

nun amaçladığının aksine, istinaf aşamasında adeta ilk derece yargıla-

ması tekrarlanacak ve yargılama çok uzun sürecektir. Olması gereken

hukuk bakımından somut olay adaletinin gerçekleştirilmesi için gerek

ilk derece yargılaması sona erdikten sonra, gerekse istinaf yargılaması

sırasında ortaya çıkmış olan vakıaların da yargılamaya getirilmesine

imkân tanınması gerekmekle birlikte, şu an için mevcut kanunî düzen-

leme karşısında böyle bir yoruma varılması mümkün değildir.

İlk derece yargılaması sırasında mücbir sebeple ileri sürülemeyen

vakıaların istinaf yargılamasında ileri sürülüp sürülemeyeceği husu-

sunda ise, doktrinde bir görüş tarafından söz konusu vakıaların istinaf

aşamasında gösterilmesinin mümkün olduğu savunulurken;

başka

bir görüş tarafından ise, HMK.m.357/f.III’te yalnızca mücbir sebepten

dolayı bildirilememiş deliller bakımından bir istisna öngörülmesi se-

bebiyle, bu vakıaların istinaf aşamasında ileri sürülmesinin mümkün

olmadığı savunulmaktadır.

Meraklı Yayla, s.102 ve 112; Kurtoğlu, s.171; Pekcanıtez/Özekes, Pekcanıtez Usûl,

s.2252. İlk derece yargılaması sırasında mevcut olmasına rağmen bilinmeyen bir

vakıanın istinaf aşamasında öğrenilmesi ve taraflarca ileri sürülmesi halinde böl-

ge adliye mahkemesi tarafından dikkate alınması gerektiği hususunda bkz. Akka-

ya, s.288 vd.

Deren-Yıldırım, İstinaf, s.280; Nevhis Deren-Yıldırım, İstinafın Gerekçelendiril-

mesi ve İstinaf Sebepleri, Prof. Dr. Özer Seliçi’ye Armağan, İstanbul 2006, s.708-