134

314

İstinaf İncelemesi Sonucunda Verilebilecek Kararlar

GİRİŞ

İstinaf Arapça bir kelime olup, ön veya uç anlamına gelen “enf”

kökünden üretilmiştir ve bir işe yeniden başlamak, yeniden ele almak

anlamına gelmektedir.

20.07.2016 tarihinde istinaf incelemesi Türk

hukuk uygulamasında yerini almış ve böylece ilk derece mahkemeleri

ile Yargıtay arasına istinaf kanun yolu getirilmiştir.

20.07.2016 tari-

Necip Bilge,“Üst Mahkemeler”, Sabri Şakir Ansay’a Armağan, Ankara 1964, s. 62;

Hakan Pekcanıtez, “İstinaf Mahkemeleri”, Prof. Dr. Hakan Pekcanıtez Makaleler,

Cilt:II, İstanbul 2016, s. 224; Muhammet Özekes, Pekcanıtez Usûl Medenî Usûl

Hukuku, 15.Bası, İstanbul 2017, s. 2203.

İstinaf mahkemelerinin kurulması 26.09.2004 tarih ve 5235 sayılı Adli Yargı İlk

Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetki-

leri Hakkında Kanun ile öngörülmüştür. Anılan Kanun’un geçici 2. maddesinde

Kanun’un yürürlük tarihinden itibaren en geç iki yıl içinde istinaf mahkemeleri-

nin kurulacağı, yargı çevreleri ve tüm yurtta göreve başlayacakları tarihin Resmî

Gazetede ilân edileceği düzenlenmiştir. Buna göre Adalet Bakanlığı tarafından

18.05.2007 tarihli Bakanlık Olur’u ile anılan ve 05.06.2007 tarihli ve 26643 sayılı

Resmi Gazete’de yayımlanan “Bölge Adliye Mahkemelerinin Kurulmasına İlişkin

Karar” ile İstanbul, Bursa, İzmir, Ankara, Konya, Samsun, Adana, Erzurum ve

Diyarbakır olmak üzere dokuz istinaf mahkemesi kurulmuştur. HMK’nın parla-

mentoda kabul edildiği Ocak ayından 14.04.2011 tarihine kadar istinaf mahkeme-

lerinin çalışmaya başlaması için somut adımlar atılmış, Ocak 2011 tarihinde istinaf

mahkemelerinin kurulduğu dokuz yer için mahkeme başkanları ve başsavcıları

atanmış, istinaf mahkemelerine yapılacak atamalarda uyulacak ilkeler belirlen-

miştir. Ancak Haziran 2011 tarihinde atamaların yapılarak Temmuz 2011 tarihin-

de tebliğ edileceği ve 05.09.2011 tarihinde istinaf mahkemelerinin fiilen çalışma-

ya başlayacağının ilân edilmesine rağmen HSYK 1. Dairesi tarafından “...Bölge

Adliye Mahkemelerinin kuruluşuna ilişkin çalışmaların tamamlanamamasından

ötürü 2011 Yaz Kararnamesi ile bölge adliye mahkemelerinin faaliyete geçmesinin

mümkün olmadığı...” şeklinde bir duyuru yapılmıştır. Bununla birlikte 14 Nisan

2011 tarihinde istinaf mahkemelerinin en geç 2012 Yaz Kararnamesi ile hayata

geçileceği ifade edilmiştir. Daha sonra 13.06.2011 tarihli Adalet Bakanı oluru ile

mevcut dokuz istinaf mahkemesine Antalya, Gaziantep, Kayseri, Sakarya, Trab-

zon ve Van ilave edilerek istinaf mahkemelerinin sayısı toplam on beşe çıkarıl-

mıştır. Ancak Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu Genel Kurulu’nun 29.02.2016

tarihli 53 sayılı kararı ile on beş mahalde kurulu bulunan istinaf mahkemelerin-

den ilk etapta yedi mahalin faaliyete geçirilerek, her bir bölge için daire sayısının

artırılması suretiyle Yargıtay’daki uzmanlaşmaya benzer bir şekilde ihtisas dai-

releri oluşturularak uygulama birliği temin edilip, bu şekilde oluşabilecek içtihat

farklılıkları azaltılarak ihtisaslaşmada etkinlik ve verimliliğin sağlanabileceği ge-

rekçesiyle yedi mahaldeki istinaf mahkemelerinin daire sayıları artırılmıştır. Böy-

lece istinaf mahkemesi sayısı on beşten yediye indirilerek Ankara, İstanbul, İz-

mir, Samsun, Erzurum, Gaziantep, Antalya’da göreve başlamıştır. O hâlde istinaf

mahkemelerinin 5235 sayılı Kanun’un yürürlük tarihi olan 01.03.2005 tarihinden

itibaren en geç iki yıl içerisinde kurulacağının düzenlendiği düşünüldüğünde bu

kanun yolunun fiilen uygulanmaya başlamasının uzun zaman aldığı görülmekte-

dir. Bkz. Pekcanıtez, s. 217; Hakan Pekcanıtez/Evrim Erişir, “Medenî Yargıda İsti-

naf İle İlgili Hükümlerin Zaman İtibarıyla Uygulanması”,

Ankara Üniversitesi Hu-