134

318

İstinaf İncelemesi Sonucunda Verilebilecek Kararlar

Çalışmamızda istinaf mahkemesinin yapacağı inceleme sonucun-

da hangi kararları verebileceği konusu öncelikle istinaf incelemesi so-

nucunda verilecek kararların temel özellikleri değerlendirilip, daha

sonra ön inceleme ve asıl inceleme aşamaları dikkate alınarak ve ayrıca

yargılamaya son veren taraf işlemleri çerçevesinde ortaya konulmaya

çalışılacaktır.

I. İstinaf İncelemesi Sonucunda Verilecek Kararların Temel

Özellikleri

Kanun’da istinaf incelemesi sonucunda verilebilecek kararların

niteliği, bunların ne şekilde verileceği ve türleri tam olarak belirtilme-

miştir. Bu konuda farklı hükümlerden hareketle bir sonuca varmak

mümkündür.

Bu noktada yani farklı hükümlerden hareket ederek verilecek ka-

rarların temel özelliklerinin belirlenmesinde dikkat edilmesi gereken

nokta şudur: İlk derecedeki tahkikatın amacı; uyuşmazlığı çözüp ka-

rar vermek, buna karşılık temyizdeki incelemenin amacı denetimdir.

İstinafta ise, bir yandan ilk derece mahkemesinde yapılan tahkikat

denetlenir, diğer yandan gerekirse yeniden inceleme yapılarak karar

verilir. Çünkü istinafta sadece hukukî denetim değil, maddi vakıa de-

netimi de yapılmaktadır. Bu açıdan istinaf incelemesi, ne ilk derece

yargılamasının ne de temyizin özelliklerini tam olarak taşır. Dolayı-

sıyla hüküm mahkemesi olarak ilk dereceye, denetim mahkemesi

olarak da Yargıtay’a benzemez. Doktrinde haklı olarak ifade edildiği

üzere istinaf mahkemeleri kendini ne ilk derece mahkemesinin ne de

Yargıtay’ın yerine koymalı; onun fonksiyonunu üstlenmelidir. Nite-

kim istinaf, temyizin bir türü ve istinaf mahkemeleri birer küçük Yar-

gıtay değildir.

Bu sebeple verilecek kararlar da gerek şekil, gerekse

içerik bakımından temyizden farklı olacaktır.

Temyiz kural olarak hukukî denetimle sınırlıdır. Temyizde istinaf

mahkemesinin yerine geçilerek yeniden yargılama yapılması söz ko-

nusu değildir. Nitekim temyizde alt derece mahkemesi kararı doğru

bulunursa sadece onama kararı verilir; alt derece mahkemesi kararı

doğru bulunmazsa bozma ile yetinilir ve bozmadan sonra (alt derece

mahkemesi bu karara uyarsa) bu bozmaya göre kararı verecek olan

Özekes, s. 93. Aynı yönde bkz. El Kitabı, s. 59.