134

344

İstinaf İncelemesi Sonucunda Verilebilecek Kararlar

2. Asıl İnceleme Sonucunda Verilebilecek Kararlar

İstinaf mahkemesinde yargılama yürütülürken ara kararlar ile

esasa veya usûle ilişkin nihaî karar

verilebilir.

İstinaf mahkemesi

kararları bazı yönlerden ilk derece mahkemesi kararlarına benzemekle

birlikte istinaf mahkemesi tarafından verilen nihaî kararlarda özellikle

yapılan incelemenin kanun yolu niteliği taşıdığına dikkat edilmelidir.

Nitekim ilk derece mahkemesi kararı görünüm itibarıyla tek bir par-

çadan oluşur. Buna karşılık istinaf mahkemesi kararı iki parçalı ola-

bilmekte, aynı anda hem ilk derece kararını kaldırabilir hem de hatalı

olan hüküm kısımlarını değiştirebilmektedir.

İstinaf mahkemesinin vereceği kararın niteliği ve şekli çok açık şe-

kilde kanunda yer almamıştır. Ancak HMK md.359’da kararın hangi

hususları içereceği öngörülmüş olup,

HMK md.360’ın genel atfı sebe-

biyle

“Hüküm, hükmün verilmesi ve tefhimi”

başlığı ile düzenlenen HMK

md. 294 hükmü bu hususta kıyasen uygulama alanı bulacaktır. Buna

göre istinaf mahkemesi iddia ve savunmaları dinledikten sonra yar-

gılamanın bittiğini bildirerek kararını tefhim edecektir. Karar tefhimi

en az hüküm sonucunun tutanağa geçirilerek okunması suretiyle olur.

Sadece hüküm sonucunun tefhimi hâlinde gerekçeli karar bir ay içinde

yazılmalıdır (HMK md. 294/4).

Hüküm fıkrasının tefhimi ile yetinilen durumlarda ilk derece mah-

kemelerinde ortaya çıkan bir sorun olan hüküm sonucu ile gerekçeli

kararın farklı olmaması hususuna burada da dikkat edilmelidir. Bu ne-

Nitekim HMK md. 361/1‘de: “Bölge Adliye Mahkemesi hukuk dairelerinden ve-

rilen temyizi kabil nihaî kararlar” ifadesi kullanılmıştır.

İstinaf El Kitabı, s. 602. Örneğin, İstinaf mahkemesinin mahkeme kararını usûl

ve esas yönünden hukuka uygun bularak istinaf başvurusunu reddetmesi nihaî

karar niteliğindedir. İstinaf mahkemesi bu kararı ile incelemeye devam etmeyip

yargılamadan elini çeker. Buna karşılık istinaf mahkemesinin ön inceleme sonun-

da başvuru koşullarında eksiklik bulunmayan dosyayı incelemeye alması ise bir

ara karardır. İstinaf mahkemesi bu karardan sonra yargılamaya devam eder ve

tahkikat aşamasına geçer (Akkaya, s. 315).

Akkaya, s. 314-315.

HMK md.359/3’de temyizi kâbil olmayan kararların ilk derece mahkemesi tara-

fından; temyizi kâbil olan kararların ise istinaf mahkemeleri tarafından tebliğe

çıkarılacağı düzenlenmiştir.

İstinaf mahkemesi toplu mahkeme olduğundan kararlar gizli olarak müzake-

re edilir ve alenî olarak açıklanır (HMK md. 295/1). Karar heyet olarak (HMK

md.295/2, md.296), oy birliği veya oy çokluğu ile verilir (HMK md.296/2).İşlem-

lerin yapılması ve dosyanın incelenmesi için naip üyeye bırakılsa dahi kararın

birlikte müzakere edilip birlikte verilmesi gerekir (HMK md.295/2, md. 296).