134

349

TBB Dergisi 2018 (134)

Melis TAŞPOLAT TUĞSAVUL

kabul edilerek ilk derece mahkemesi kararı kaldırılır ve düzeltilerek

esas hakkında yeniden karar verilir. Bu duruma örnek olarak; ilk de-

rece mahkemesinin kararının gerekçesinde hata, kanunun olaya uygu-

lanmasında hata, yazı ve hesap hataları verilebilir.

O hâlde istinaf incelemesinde doğrudan dava hakkında değil,

önce ilk derece mahkemesi kararı hakkında bir sonuca varılıp sonra o

karara bağlı olarak ilk derece mahkemesine veya başka bir mahkeme-

ye mi gönderileceği, yoksa istinaf mahkemesinde inceleme yapılarak

yeniden mi karar verileceği hususlarına göre gerekli kararlar verilme-

lidir. Zira ilk derece mahkemesi kararı kaldırılmadan yeni bir karar

verilemez. Bu durum istinafın önce denetim, ardından hüküm mahke-

mesi olmasının sonucudur.

C. Davaya Son Veren Taraf İşlemleri Sebebiyle Davanın Sona

Ermesi Hâlinde Verilecek Kararlar

Davaya son veren taraf işlemleri

davadan feragat, davayı kabul

ve sulh olup, bu işlemler çekişmeli yargıda kural olarak geçerli olan ta-

sarruf ilkesinin (HMK md.24) bir sonucudur. Buna göre taraflar dava

konusu üzerinde serbestçe tasarrufta bulunarak davayı kabul ederek,

davadan feragat ederek veya sulh olarak yargılamanın her aşamasın-

da ve kanun yolu aşamasında herhangi bir hükme gerek kalmaksızın

davayı sona erdirebilirler. Bu işlemler içerikleri itibari ile maddi hukuk

işlemi, yapılış şekli olarak birer usûl işlemi olup, bir taraftan maddi

hukuk alanında uygulama imkânı bulan iradeyi bozan hallere daya-

nılarak iptal edilebilirken (HMK md.311,c.2; HMK 315/2) diğer taraf-

tan kesin hüküm gibi sonuç doğurmaktadırlar (HMK md.311/1, HMK

md.3125/1).

100

Bkz. Özekes, s. 105.

Örneğin, ilk derece mahkemesi kararının kaldırılarak davanın kısmen ya da ta-

mamen kabulü kararı verilmesi durumunda istinaf mahkemesi önce denetim

mahkemesi olarak ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına, ondan sonra

da hüküm mahkemesi olarak asıl alacağın davalıdan alınıp davacıya verilmesine

karar verecektir. Böylelikle istinaf kanun yolunda ilk derece mahkemesine yöne-

lik kaldırma kararı ile ilk derece mahkemelerine özgü eda kararı aynı hükümde

ortaya çıkacaktır (Konuralp, s. 39-40).

Bkz. HMK md.307 ilâ 315 arasındaki düzenlemeler.

100

Bkz. Murat Atalı, Pekcanıtez Usûl Medenî Usûl Hukuku, 15.Bası, İstanbul 2017, s.

2009 . Kuru, s. 524 vd.