134

340

İstinaf İncelemesi Sonucunda Verilebilecek Kararlar

davanın esasına girilmesi ve incelenmesi için ilk derece yargılamasını

hükümsüz kılan ve tarafların temel yargısal haklarını ihlâl eden usûl

hataları mevcuttur ya da usûlden bakılması gereken bir davaya bakıl-

mamış veya ilk derece mahkemesinde davanın esası hakkında doğru

bir kararın oluşmasına yetecek derecede inceleme yapılmasını engelle-

yen asgarî bir inceleme yapılmamıştır.

Gönderme kararı dosya kendisine gönderilen ilk derece mahke-

mesini bağlayacağından ilk derece mahkemesi bu çerçevede işlem

yapmak durumundadır. Örneğin; istinaf mahkemesi davaların birleş-

tirilmesi kararını usûle aykırı bulduğu için kaldırır ve gönderme kararı

verirse ilk derece mahkemesi davaların ayrılmasına karar vermelidir.

Taraf, dava ehliyeti ya da dava takip yetkisi bulunmadığı için ilk de-

rece mahkemesinin kararının kaldırılmasına ve dosyanın ilk derece

mahkemesine gönderilmesine karar verilirse ilk derece mahkemesi

dava şartı yokluğundan davayı reddetmelidir. Yine istinaf mahke-

mesi tarafından delillerin hiç toplanmamış veya değerlendirilmemiş

olması sebebiyle gönderme kararı verilirse ilk derece mahkemesi isti-

naf mahkemesinin gönderme kararında işaret edildiği şekilde delilleri

toplamalı ve değerlendirmelidir. Bununla birlikte istinaf mahkemesi-

nin kararı ilk derece hâkimini delilleri nasıl değerlendirmesi gerekti-

ği konusunda bağlamayacaktır.

İstinaf mahkemesi gönderme kararı

verdiğinde dosya kendisine gönderilen mahkeme istinaf mahkemesi-

nin belirttiği şekilde eksikliği tamamlayıp yeni bir karar verecektir. İlk

derece mahkemesinin gönderme kararı çerçevesinde verdiği bu karar

da istinafa ve şartları varsa temyize tâbi olacaktır.

b. İstinaf Mahkemesinin Duruşma Yapmadan İnceleyebileceği

Esasa İlişkin Hâllerde Vereceği Kararlar

Duruşma yapılmadan davanın esası ile ilgili olarak karar verile-

bilecek hâller (HMK md. 353/I b), incelenen mahkeme kararının usûl

veya esas yönünden hukuka uygun olduğu anlaşıldığı takdirde istinaf

başvurunun esastan reddi kararı, yargılamada eksiklik bulunmamakla

beraber kanunun olaya uygulanmasında hata edilip de yeniden yargı-

lama yapılmasına ihtiyaç duyulmadığı taktirde veya kararın gerekçe-

Pekcanıtez, Usûl, s. 2271-2272.

Akkaya, s. 333-334.

Özekes, Pekcanıtez Usûl, s. 2273.