134

490

UCP 600 Açısından Bankaların Belgelerle Bağlı Olması Kuralı

Bu şekilde işleyen akreditif mekanizması sayesinde, satıcı, akredi-

tifte belirtilmiş olan belgeleri alıcının görevlendirmiş olduğu bankaya

ibrazı karşılığında malların bedelini almayı garantilemekte; alıcı da

ödemenin sadece belirtmiş olduğu belgeler karşılığında –ki bu belge-

ler söz konusu malların istenilen nitelik ve kalitede olduğunu, ayrıca

mülkiyetlerinin de alıcıya geçtiğini belgeleyecektir- yapılacağı güven-

cesine sahip olmaktadır.

Uluslararası ticarette sıkça başvurulan bir finansman yöntemi

olmasına karşın, akreditif, millî hukuk sistemlerinde ayrıntılı bir dü-

zenlemeye konu olmamıştır.

Bununla beraber, uygulamada ortaya

çıkması muhtemel farklılıkları bertaraf etmek için Milletlerarası Tica-

ret Odası (

International Chamber of Commerce

ICC

-) akreditiflere ilişkin

yeknesak kurallar oluşturma yoluna gitmiştir. Günümüzde, İngiliz

yargıçların “uluslararası ticaretin can damarı” olarak tanımladığı

ak-

reditif mekanizması, sıklıkla ICC’nin değişik zamanlarda revize ettiği

ve “Akreditiflere İlişkin Birörnek Usuller ve Uygulama” (“

The Uniform

Customs and Practice for Documentary Credits”

UCP

-) olarak adlandırı-

lan düzenlemelerine tâbi kılınmaktadır.

Söz konusu düzenlemeler ile uluslararası yeknesaklık anlamında

belli açılardan başarı sağlanmış olsa da, akreditife yönelik tüm hu-

suslar bu metinlerde ele alınamamış, bazı konularda kesin çözümler

getirilememiştir. İşte, “bankaların belgelerle bağlı olması kuralı” da bu

duruma örnek teşkil eden konulardandır ve bu yönü ile, UCP 2007

Revizyonu’nun (UCP 600) gündeme gelmesindeki sebeplerden birini

oluşturmuştur.

Bu çalışmada, akreditife ilişkin temel ilkeler arasında yer alan

“bankaların belgelerle bağlı olması kuralı” incelenmeye, uluslararası

alandaki en son düzenleme olan UCP 600 ile söz konusu ilkede yapıl-

Cengiz Kostakoğlu, Bankalar Kanunu Şerhi - Banka Kredi Sözleşmelerinden Do-

ğan Uyuşmazlıklar ve Akreditif, 4. Bası, İstanbul 2003, s. 1545.

Sadece Amerika Birleşik Devletleri’nde akreditifi ayrıntılı olarak düzenleyen

hükümler -UCC Article 5- bulunmaktadır. UCC Article 5 için bkz. (çevrimiçi)

https://www.law.cornell.edu/ucc/5

(26.10.2017).

Örneğin Kerr LJ tarafından “R.D. Harbottle (Merchantile) Ltd. v. National West-

minster Bank Ltd.”,[1978] Q.B. 146, s. 155, davasında ve Donaldson LJ tarafından

“The Bhoja Trader” (Intraco Ltd. v. Notis Shipping Corporation of Liberia, [1981]

2 Lloyd’s Rep. 256, s. 257) davasında akreditif için söz konusu ifade (“the life blo-

od of international commerce”) kullanılmıştır.