134

496

UCP 600 Açısından Bankaların Belgelerle Bağlı Olması Kuralı

cek, bu ilişki hiçbir şekilde akreditif ilişkisini etkilemeyecektir. Buna

bağlı olarak bankanın inceleme yükümü, sadece kendisine ibraz edi-

len belgelerle sınırlı olacak ve satıcının uygun ibrazı gerçekleştirmesi

ile birlikte kendisine ödemenin yapılması gerekecek; sözleşmenin ge-

reği gibi ifa edilmediği yönündeki iddialar ancak bu aşamadan sonra

gündeme gelebilecektir.

Akreditif mekanizmasının işleyişi içerisinde

“önce öde, sonra dava et”

(“pay first, argue later”; “zuerst bezahlen, dann

prozessieren”

) şeklindeki uygulamaya

neden olan ve böylece satıcıya

güvence sağlayan bu prensip, milletlerarası ticaretin etkinliğini de

kuvvetlendirmektedir.

Akreditiflerin ticaret hayatındaki geçerliliğinin esası olarak ka-

bul edilen

bağımsızlık prensibi yargı kararlarında da açıkça ifade

edilmiştir. Örneğin, Yargıtay 11. H.D., “vesikalı akreditifte bütün il-

gililer tarafından emtia değil, vesaik nazara alınır… Malın ayıplı

olup olmadığı hususu ise Yeknesak Kurallar gereği bankaları ilgi-

lendiren bir hâl olmayıp malın ayıplı oluşundan doğacak uyuşmaz-

Jason C. T. Chuah, Law of International Trade, Sweet & Maxwell, London 2001,

s. 422; Leo D’Arcy/ Carole Murray/Barbara Cleave, Schmitthoff’s Export Trade –

The Law and Practice of International Trade, 10th ed., Sweet & Maxwell, London

2000, s. 170; Rodrigo, s. 6; Alavi, (Principle of Strict Compliance) s. 6; Reisoğlu,

(Akreditif) s. 67-68.

Söz konusu uygulama hakkında bkz. Tekinalp, s. 581-582.

Belgelerin sahte ya da lehtarın talebinin hileli olabileceği gibi ihtimaller dikkate

alındığında bağımsızlık prensibinin katı bir şekilde uygulanmasının haksız so-

nuçları beraberinde getirebileceği görülmüş; bu nedenle, uygulamada -ne UCP

500’de ne de UCP 600’de bu istisnaya yönelik bir düzenleme bulunmaktadır- ba-

ğımsızlık prensibine, genellikle “fraud exception” olarak ifade edilen istisna geti-

rilmiştir. Dilimizde bu istisnanın karşılığı olarak farklı ifadelerin kullanıldığı gö-

rülmektedir. Örneğin; “hakkın kötüye kullanılması halleri” (bu yönde bkz. Kaya,

s. 160-181; Doğan, s. 331 ve 337-339), “dürüstlük kuralına aykırılık” (bu yönde

bkz. Reisoğlu, (Akreditif) s. 315-330; Ekici, s. 166 vd.), “hile kuralı” (bu yönde

bkz. Gönenç Demir, Vesikalı Kredilerde (Akreditifte) Hile Kuralı, Yayımlanma-

mış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel

Hukuk Anabilim Dalı, İzmir 2007).

Amerikan mahkemelerinde ilk olarak “Sztejn v. J. Henry Schroder Banking Cor-

poration”, (1941) 31 N.Y.S. 2d 631, davası ile getirilmiş olan “fraud exception”

hakkında genel bilgi için bkz. Rodrigo, s. 6-8; konu hakkında ayrıntılı bilgi ve

farklı ülke uygulamaları için bkz. Al-Tawil, s. 182-223; Nevin Meral, “The Fraud

Exception in Documentray Credits: A Global Analysis”, Ankara Bar Review Vol.

5 Issue 2 2012, 39-76, s. 50-72; Ekici, s. 166-171.

Söz konusu belirleme “Ward Petroleum Corp. v. Federal Deposit Ins. Corp.”, 903

F.2d 1299 (1990), davasında yapılmıştır.