134

666

Askeri Üst Uçuşlar ile Sahil Güvenlik Gemilerinin Faliyetlerinin Gayri Askeri Statüdeki ...

da önleyici polis (frontier police) gemilerine vurgu yapılmakta ve bu

gemilerin uygulanan uluslararası hukukta savaş gemisi niteliğinde ol-

duğu kabul edilmektedir. Bu aşamada sahil güvenlik gemileri kadar

etkin bir savaş aracı olmayan söz konusu gemilerin savaş gemisi statü-

sünde bir tereddüt olmayışı sahil güvenlik gemilerinin statüsünün tar-

tışılmasını anlamsız hale getirmektedir. İlgili yorum göstermektedir ki

devletlerin karasularında gerçekleştirdikleri kolluk görevinin, askeri

niteliği haiz olmayan salt bir kolluk gücüyle gerçekleştirildiği iddiası

istisnai ve ispatı gereken bir husustur. Sahil güvenlik gemilerinin sta-

tüsünün bu kapsamda ele alındığına dair uluslararası hukukta yerle-

şik bir uygulama bulunmamaktadır. Hatta yerleşik uygulama tam ter-

si yöndedir.. Bu sebeple sahil güvenlik gemilerinin faaliyetleri önleyici

kolluk kapsamında gerçekleştirilse bile, o gemilerin savaş gemisi nite-

liği değişmeyecektir. Dolayısıyla BMDHS’nin belirli tip gemiler dışın-

da kalan gemilerin hukuki statüsü bakımından 29. madde hükmüne

yer verdiği de savunulabilir. Zira ister BMDHS’ye taraf olsun ister ol-

masın uluslararası örf ve adet hukuku kuralları ile genel uygulamanın

oluşturduğu çerçeve göstermektedir ki sahil güvenlik gemileri ve ön-

leyici kolluk hizmeti gören gemiler vb. savaş gemisi statüsünde kabul

edilmektedir. BMDHS’ye taraf devletlerin sözleşmesel yükümlülükle-

ri çerçevesinde, kendi aralarında, şerhte yer alan yorumu da aşacak

şekilde sahil güvenlik gemilerinin alelade bir devlet gemisi olduğunu

kabul etmeleri durumunda dahi, söz konusu iddiayı taraf olmayan

devletler bakımından ileri sürebilmeleri hukuken mümkün değildir.

Ayrıca taraf devletlerin, kendi ulusal hukukları çerçevesinde hangi

kurumsal yapının içine yerleştirilirse yerleştirilsin (ki genellikle silahlı

kuvvetler içerisinde yer alır), sahil güvenlik gemilerinin savaş gemisi

statüsünde olduğu açıktır. Bununla birlikte bu saptamanın tartışmalı

olduğu kabul edilse bile, uluslararası örf ve adet hukuku kuralları ve

BMDHS’nin ilgili hükümlerinin yorumu yoluyla, sahil güvenlik gemi-

lerinin savaş gemisi niteliği yine de ortaya konabilir.

3. İzleme (Sıcak Takip) Hakkı Çerçevesinde Sahil Güvenlik

Gemilerinin Savaş Gemisi Niteliği

BMDHS’nin 111(5). maddesi hükmüne göre izleme hakkı, ancak

savaş gemileri veya askeri uçaklar veya ayırt edici dış işaretlerle bir

kamu hizmetine tahsis edilmiş oldukları ve bu konuda yetkili kılın-